Tib termin-2016. p65


-§. UCHINCHI GURUHDA TURLANUVCHI



Download 0,77 Mb.
bet36/56
Sana18.03.2022
Hajmi0,77 Mb.
#499637
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   56
Bog'liq
tib termin

50-§. UCHINCHI GURUHDA TURLANUVCHI NEUTRUM RODIGA TEGISHLI OTLAR
Neutrum rodiga oid otlar Nom. Sing.da quyidagi qo‘shim-chalarga ega:


Nominativus

Genetivus

Misollar

—en

—inis

adbomen, adbominis, n — oshqozon, me’da

—us

oris

corpus, corporis, n — gavda, tana




—eris

ulcus, ulceris, n — yara




—uris

pus, puris, n — yiring, madda

—ur

—oris

femur, femoris, n — son




—uris

sulfur, sulfuris, n — oltingugurt

—ut

—itis

occiput, occipitis — ensa

—ma

—atis

trauma, traumatis, n — shikastlanish

—l

—llis

mel, mellis, n — asal






fel, fellis, n — o‘t (safro)

—c

—tis

lac, lactis, n — sut

—e

—is

secale, secalis, n — javdarli bug‘doy

—al

—alis

animal, animalis, n — hayvon

—ar

—aris

calcar, calcaris, n — pix

Qoidadan tashqari holat
Quyidagi otlar Masculinum rodiga qaraydi:
Ren, renis, m—buyrak; Lien, lienis, m—taloq; lichen, inis, m—temiratki; sal, is, m—tuz; aden, is, m—bez.
51-§. UCHINCHI GURUHDA TURLANUVCHI
NEUTRUM RODIGA TEGISHLI OTLARNING
YASALISHIDA QO‘LLANILADIGAN SO‘Z
YASOVCHI QO‘SHIMCHALAR
1. -itis so‘z yasovchi qo‘shimchasi yallig‘lanish jarayonini
ifodalaydi:
hepatitis - jigar yallig‘lanishi, hepar-jigar,
arthritis - bo‘g‘im yallig‘lanishi, arthron - bo‘g‘im
so‘zidan hosil qilingan.
2. -ema va -oma so‘z yasovchi qo‘shimchalari sepkil, shish va
yiringli yara ma’nosini anglatadi:
153
blepharoedema - ko‘z qovoqlarining shishi
adenoma - bez shishi
odontoma - tish shishi
emphysema - terining havo borligi
natijasida kengayishi
exanthema - terida toshma paydo bo‘lishi
1. -osis so‘z yasovchi qo‘shimchasi yallig‘lanishiga oid bo‘l-
magan kasalliklarni ifodalaydi:
nephrosclerosis - buyrak sklerozi
acidosis - kislotaning me’yoridan
ortiq bo‘lishi
neurosis - asab sistemasi faoliyatining
buzilishi
2. -asis, -esis so‘z yasovchi qo‘shimchalari yallig‘lanishga
oid bo‘lmagan kasalliklarning sharoitini, harakatini yoki
holatini aniqlaydi:
choletihiasis - o‘t pufagida tosh paydo
bo‘lish kasalligi
diuresis - malum vaqt ichida hosil
bo‘lgan siydik miqdori
52-§. QUYIDAGI ATAMALARNI YOD OLING!
M:. Abdomen, inis, n - oshqozon, me’da
caput, itis, n - bosh, boshcha
corpus, oris, n - gavda, tana
diaphragma, atis, n - ko‘krak-qorin to‘sig‘i
(muskulli devor)
femur, oris, n - son
foramen, inis, n - teshik
hepar, atis, n - jigar
lien, lienis, m - taloq
pectus, oris, n - ko‘krak
ren, renis, m - buyrak
asthma, atis, n - nafas qisishi
154
carcinoma, atis, n — xavfli o‘sma, rak
glaucoma, atis, n — ko‘z ichi qon bosimi-
n i ng os hish i
sarcoma, atis, n — biriktiruvchi to‘qima-
dan o‘sadigan xavfli o‘sma
symptoma, atis, n — belgi, alomat
M: aden, enis, m — bez
crus, cruris, n — boldir
occiput, itis, n — ensa
rete, is, n — to‘rsimon parda (ko‘zga
oid)
zygoma, atis, n — yong‘oq
viscus, eris, n — ichki
eczema, atis, n — chilla yara
emphysema, atis, n — terining havo borligi
natijasida kengayishi
erythema, atis, n — qizillik (dog‘)
neoplasma, atis, n — o‘sma
oedema, atis, n — shish
trachoma, atis, n — shilpiqlik (traxoma)
ulcus, eris, n — yara
vulnus, eris, n — jarohat
M—F: Secale, is, n — javdari bug‘doy
Secale cornutum — shoxkuya (bot.)
sulfur, uris, n — oltingugurt
jecur, oris, n — jigar
oleum jecoris Aselli — baliq yog‘i
semen, inis, n — urug‘
rhizoma, atis, n — ildizpoya
viride, is, n — maysa, ko‘kat
F: albumen, inis, n — oqsil
alumen, inis, n — achitqi, achchiqtosh
elexir, iris, n — eleksir
gargarisma, atis, n — chayqash
genus, eris, n — rod, jins
lac, lactis, n — sut
155

mel, mellis, n Nuphar, aris, n
sal, salis, m stigma, atis, n
tempus, oris, n ex tempore



  • asal

  • nilufar (sariq gulli dori-vor suv o‘simligi)

  • tuz

  • tumshuqcha, og‘izcha (bot.)




  • vaqt

  • kerakli vaqtda, keragicha

53-§. LOTINCHA-YUNONCHA MA’NODOSH ATAMALAR


Lotincha

Yunoncha

O‘zbekch

lien

splen

taloq

caput

kephale

bosh

ren

nephros

buyrak

corpus

somat

tana, gavda

jecur

hepar

jigar

fel

chole

o‘t (safro)

pus

pyon

yiring

lac

galactos

sut

ш
91-mashq. Quyidagi atamalarni tarjimasiga qarab mos-lashtiring. M.


156



abdomen

— belgi, alomat

caput

— xavfli o‘sma

corpus

— taloq

diaphragma

— biriktiruvchi to‘qima-




dan o‘sadigan xavfli




o‘sma

femur

— buyrak

hepar

— oshqozon

lien

— bosh

pectus

— gavda

ren

— ko‘krak-qorin to‘sig‘i

carcinoma

— son

symptoma

— jigar

sarcoma

— ko‘krak

ш
u
ш


92-mashq. Quyidagi otlarni ma’nosiga qarab joylash-

tiring. S—M.




aden

— shilpiqlik

crus

— yara

occiput

— shish

zygoma

— jarohat

eczema

— bez

erythema

— boldir

neoplasma

— yong‘oq

oedema

— ensa

trachoma

— qizillik (dog‘)

ulcus

— o‘sma

vulnus

— chilla yara

93-mashq. Lotincha atamalarni o‘zbekcha muqobili

bilan moslashtiring. M—F.




Secale

— ildizpoya

sulfur

— urug‘

jecur

— ko‘kat

Secale cornutum

— oltingugurt

oleum jecoris Aselli

— javdari bug‘doy

semen

— jigar

rhizoma

— qorakuya

viride

— baliq yog‘i

94-mashq. Quyidagi atamalarni ma’nosiga qarab o‘z

o‘rniga qo‘ying. F.




Albumen

— tuz

elexir

— kerakli vaqtda

alumen

— sariq nufar

gargarisma

— oqsil

lac

— achitqi, achchiqtosh

mel

— eleksir

Nuphar

— chayqash

sal

— sut

ex tempore

— asal

157


ш
M:

95-mashq. Quyidagi atamalarni lotin tiliga tarjima qiling va Nom. et Singularis et Plur. da turlang.
oshqozon, nafas qisishi, ko‘z ichi qon bosimining
oshishi, belgi.

S—M: M—F: F:
Namuna:

to‘rsimon parda, yonoq, ensa, ichki, chilla yara.
oltingugurt, jigar, urug‘, baliq yog‘i, ildizpoya.
tumshuqcha, vaqt, chayqash, eleksir, oqsil,
achitqi.


Guruh

Rod

Nom.Sing.

Gen.Sing.

Nom.Plur.

Gen.Plur

III

n

rhizoma

rhizomatis

rhizomata

rhizomatu


ш
96-mashq. Quyidagi so‘z birikmalaridan tibbiy atama yasang va ma’nosini aniqlang.



bronch
col
encephal
gingiv
mast

itis
—] arthr
| cervis —
-itis dermat —
myos -
neur -

----—J
vagin
rhin

itis
polimyel
periton
tonsill



myocard —

nephr —

s odont —

parat —

rach J

stomat



prostat



radicul —

— itis

metr



gastr J



itis

Ш

97-mashq. Quyidagi so‘zlarni o‘zbek tiliga tarjima qiling.

M:
foramen mandibulae, cavitas abdominis, fora­
men venae cavae, foramen apicis dentis, cor­
pus humeri, caput femoris, ten dexter, angina
pectoris, fractura femoris, emphysema pul-
monum, carcinoma vesicae felleae.
S—M. foramina incisiva, foramina palatina, foramen
spinosum, rete testis, crus dextrum et sinistrum, lobuli hepatis, diaphragma pelvis, symptomata certa morbi, ulcus duodeni, vulnus capitis, erythema cutis.
158

M—F: Sulfur praecipitatum, oleum jecoris Aselli, semen
Lini, mucilago seminis Lini, rhizoma Filicis
maris, pulvis Secalis cornuti.
F: rhizoma Eleutherococci, semen Schizandrae,
acidum Lacticum, rhizoma Nupharis lutei, stigma
Maydis, radix Veratri.

Download 0,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish