Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
220 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
“геометрия” фанлари билан бир қаторда математик мантиқ ҳам ўзининг мантиқий амаллари 
билан математика ўқитувчисининг шаклланишида катта роль ўйнайди.
Бунда ўқитувчи нафақат дарсликда берилган, балки барча математик адабиётларда 
берилган масала, мисолларни ечишга психологик тайёр бўлиши билан бирга шу масала ва 
мисолларни ечиш учун зарур бўладиган қонун ва қоидаларни билиши, уларни таҳлил қила 
билиши, ундан тегишли хулосаларни чиқаришни билиши ҳам керак бўлади. Шунинг учун 
ҳам математика ўқитувчиси тўлақонли шаклланиши учун ўқувчилар билан бирга ишлаш 
психологиясини ҳам ўзлаштириши лозим бўлади. Бунинг учун эса А.Я.Блохнинг фикрига 
қараганда, математикада аниқ тушунчани киритишга, матн устида ишлашга, ички-математик 
моделлаштиришни билишга, табиий-илмий қонуниятларнинг боғланишидан фойдаланишни 
билиш кераклигига алоҳида аҳамият берилиши лозим. 
Бу эса ўз навбатида математикани пухта ўрганишни таъминлаш билан биргаликда 
ўқувчиларда татбиқий қувватни оширишга ёрдам ҳам беради. Айрим математика 
ўқитувчилари назарияни анча яхши билади, уни атрофлича тушунтириб бериши ҳам мумкин, 
лекин А.Я.Блох айтганидек, математикани ички-математик моделини яхши билмаслиги 
оқибатида уни амалий татбиқида қийналиши мумкин. Математика ўқитувчисининг 
математик қобилияти, эрудицияси, интиуицияси, мантиқи ҳам маълум даражада 
ривожланганлиги жуда муҳим аҳамиятга эгадир. Педагогик, методик текширишлар шуни 
кўрсатдики, ўқитувчи ўқувчилар кўз ўнгида шахс сифатида ривожланган бўлиши учун унинг 
мутахассислик билим ва қобилиятига эгалик ҳамда шу ўқувчилар ишончини қозониши 
тақозо қилинди. У педагог-ўқитувчи сифатида педагогик янгиликларни системали 
ўзлаштириб бориши, йиғилган янги педагогик технологияларни ўз иш фаолиятида татбиқ 
қилиб бориши, бошқа фан асосларидан ва улардаги ахборотлардан хабардор бўлиши, ўз 
ишида фойдаланиши, психологик категориялар, принциплар, қонуниятлардан педагогик 
фаолиятида етарли даражада фойдаланиши ҳамда ўз ишига ижодий ёндашган ҳолда амалга 
ошириб бориши педагог-математик сифатида шаклланганлигидан далолат беради. 
Психологиядан маълумки, инсон ўзининг ҳамма турдаги фаолиятларини 
ривожлантириб, такомиллаштириб бориши натижасида у шу йўналишда ижод қила 
бошлайди ёки, бир сўз билан айтганда, ижодий фаолиятининг бошланғич элементлари юзага 
кела бошлайди. Бу эса ўз навбатида, айниқса, математик қобилиятнинг ривожланишини 
намоён қилади. Хуллас, юқоридаги фикрларни амалга ошира боришда бевосита математика 
ўқитувчиларининг математик-педагогик тайёргарлик даражаси муҳим аҳамиятга эгадир.