Tеz tibbiy yordam. Favqulotda vaziyatlar (o`quv uslubiy qo`llanma) Farg`ona 2021 Saydaliyev S. S

Shok etiologiyasi ( patofiziologiya nuqtai nazaridan)
Kardial sababiar:
miokard infarkti,
miokarditlar,
dilatatsion kai’diomiopatiya,
dekompensatsiyalashgan yurak yetishmovchiligi, aritmik sababiar:
yurak qisqarishlar sonining buziiishi.
yurak tamponadasi,
mitral stenoz,
vazospazm,
aoxtal porokiar,
O`ATE.
Periferik sababiar: mutloq gipovolemiya (AQH kamayishi, qon aylanishining marka zlashuvi):
gemorragik shok (qon yo’qotish),
kuyish shoki (piazmoragiya, og'riq),
travmatik shok (qon yo‘qotish. og'riq),
gipovolemik shok (degidratatsiya);nisbiy gipovolemiya (AQH kengaygan tomir hajmiga mos keimaydi
anafiiaktik shok,
septik shok,
neyrogen shok,
gemotransfuzion shok,
reperfusion shok.
Shokning og‘irlik darajasiga qarab klinik klassifikatsiyasi:
I darajasi. Bemor ahvoii qoniqarli. Eshushi saqlangan, aniq, savol larga sekin javob beradi. Sistolik. arterial bosim 90 mm sim list, dan yuqori, puls tezlashgan 90100 marta minutiga. Oqibati yaxshi.
II darajasi. Bemorni ten qopiamlari oqargan, Yurak tonlari bug`iqlashgan, puls 14O marta minutiga, puls bosimi pasaygan, Arterial bosim maksimal tushgan 90/8O mm sim ust. Nafas yuzaki, tezlashgan, eshushi saqlangan, Bemor savollarga to‘g‘ri javob beradi sekiniik bilan, pas ovozda. Oqibati jiddiy. Bemorni saqlab qolish uchun shokka qarshi zudlik bilan choralar ko‘rish kerak.
III daraja. Bemorda adinamiya, harakatsiz, og‘riqqa reaksiyasi yo‘q, savollarga qiyin javob beiishi mumkin yoki umuman javob bermaydi, past ovozda yoki umuman ovozi eshitilmaydi. Eshushi buzilgah. Terisi quruq, sovuq ter bilan qoplangan, akrotsianoz. Yurak tonlari bo‘g‘iq. Sistolik AB 7O mm sim ust. past, MVB no! yoki manfiy. Anuriya(siydik vo'q), ()q ibati j uda og‘ ir.
IV daraja. Bemor terminal holatda, Yurak tonlari eshitilmaydi, hushsiz, teri qopiamlari marmarsimon, lablari ko'kargan, arterial bosimi 5O mm sim ust. dan past yoki umuman aniqianmasligi ham mumkin. Pulsni faqat markaziy arteriyalarda sezish mumkin, anuriya kuzatiladi. Nafas yuzaki, sekin (tutqanoqsimon) sezilarsiz, ko‘z qorachiqlari kengaygan, reflekslar javobsiz, og‘riq sezmaydi. Oqibati doimo og'ir.Shokning og‘irlik darajasi Algover indeksi orqali belgilanadi, pulsni sistolik bosimga nisbati(puls60/120sistolik bosim)=0,5 me’yor hisob lanadi. 1,0 o'tish arafasida, 1,5 og‘ir shok.