Texnologiyasi fakulteti t. R. Abdurashidov nomidagi «yuqori molekulali birikmalar va plastmassalar texnologiyasi» kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
TAYYOR MAHSULOTNI 
XOSSALARI, TEKSHIRISH 
USULLARI VA ULARNI ASOSIY 
ISHLATUVCHILARI 

---

39 
Tayyor mahsulotni xossalari: asosan bir xilda (odnorodniy) bo‗lishi kerak 
bo‗ladi. Plyonka yuzasida g‗adir – budirliklar (petno)lar bo‗lmasligi shart. Xar xil 
o‗lchamlardagi teshiklardan xoli bo‗lishi, bir tomoni ochiq bo‗lgan plyonkalar 
tekis xolda ochilgan bo‗lishi shart hisoblanadi. 
Polimerlarning fizikaviy va mexanik xususiyatlari ularning ekspluatatsiya 
sharoitiga katta ta‘sir ko‗rsatadi. Bu ko‗rsatkichlar ularning ishlab chiqarishda 
standart belgilar bilan baxolanadi. 
Cho„zilishga sinash
 
Plastmassalarning cho‗zilishga bo‗lgan mustahkamlik chegarasi 

cho‘z
- eng 
yuqori cho‗zuvchi kuchning namunaga ko‗ndalang kesimi yuziga nisbatidir (MPa) 
P
p
σ
чњз
=
bh
P
т·р
σ
чњз
=
bh
bu yerda: R
r
- namuna uzilgan vaqtdagi kuch, N; 
b-namuna ish qismining eni, sm; 
h - namuna ish qismining qalinligi, sm; 
R
t

r
- oqish chegarasi boshlanishidagi kuch, N. 
Namunaning uzilish vaqtidagi nisbiy uzayishi (E
cho‘z
) va oqish chegarasiga 
mos kelgan nisbiy uzayishi (E
cho‘z. oq
) quyidagi formulalar yordamida topiladi: 
Δl
чњз
Е
чњз
=
х 100
l
о
Δl
чњз.ољ
Е
чњз.ољ
=
х 100
l
о
bu yerda:

1
cho‗z. 
- uzilishdagi namuna bazasi uzunligining ortgan qismi, mm;

1
cho‗z.oq
- oqish chegarasidagi namuna bazasi uzunligining ortgan 
qismi, mm; 
l
0
- namuna bazasining dastlabki uzunligi, mm;