t
1
kechikish
t
2
kechikish
t
3
kechikish
Signalning kengligi
Signalning kengligi
Uzatilgan signal spektri
Qabul qilingan signal spektri
102
simvollarga ega bo‘lgan signallar qo‘shiladi va simvolaro
interferensiya (Inter Symbol Interference, ISI, 2.6- rasm) vujudga
keladi.
2.6- rasm. Simvolaro interferensiya va simvollar ichki
interferensiyaning vujudga kelishi
Signalning buzilishiga simvollararo interferensiya eng salbiy
ta’sir ko‘rsatadi. Modomiki, simvol bu tashuvchi chastotasi,
amplitudasi va fazasi qiymatlari orqali xarakterlanadigan signalning
diskret holati ekan, u holda turli simvollar uchun signalning
amplitudasi va fazasi o‘zgaradi, shuning uchun dastlabki signalni
qayta tiklash juda murakkab bo‘ladi. Buni oldini olish, aniqrog‘i, ko‘p
nurli
tarqalish
samarasini
qisman
kompensatsiyalash
uchun
chastotaviy ekvalayzerlar qo‘llaniladi, lekin simvollar tezligini ortishi
hisobiga yoki kodlash sxemasining murakkablashishi hisobiga
ma’lumotlarni uzatish tezligini ortishi bilan ekvalayzerlardan
foydalanish samaradorligi kamayadi.
Shuning
uchun
4G
standartlarda
tamoyilial
boshqa
ma’lumotlarni kodlash usuli ishlatiladi, u shundan iboratki,
uzatiladigan ma’lumotlar oqimi chastotalar nimkanallari ko‘pligi
bo‘yicha taqsimlanadi va uzatish bu barcha nimkanallarda parallel olib
boriladi (2.7- rasm) [14].
Bunda yuqori ma’lumotlarni uzatish tezligiga aynan barcha
kanallar bo‘yicha ma’lumotlarni bir vaqtda uzatilishi hisobiga
erishiladi, alohida nimkanaldagi uzatish tezligi esa yuqori bo‘lmasligi
ham mumkin. Agar i-nchi kanaldagi uzatish tezligi S
i
bilan belgilansa,
Bitta simvolning davomiyligi
(Т davr)
Ichki simvolli interferensiya
Simvollararo
interferensiya
Тo’g’ri ketma-ketlik
Kechiktirilgan
ketma-ketlik
103
u holda N kanallar orqali umumiy uzatish tezligi quyidagiga teng
bo‘ladi:
Binobarin, chastotalar nimkanallaridan har birida ma’lumotlarni
uzatish tezligini uncha yuqori bo‘lmagan qilish mumkin, bu
simvollararo interferensiyani samarali so‘ndirish uchun zamin
yaratadi.
2.7- rasm. Bitta tashuvchili (a) va OFDM(b) radiosignal spektri
Kanallar chastota bo‘yicha ajratishda alohida kanalning kengligi
bir tomondan, alohida kanal chegaralarida signalning buzilishini
minimallashtirish uchun etarlicha tor, boshqa tomondan esa talab
qilinadigan uzatish tezligini ta’minlash uchun yetarlicha keng bo‘lishi
kerak. Bundan tashqari, nimkanallarga bo‘linadigan kanalning butun
polosasidan tejamli foydalanish uchun iloji boricha chastotalar
nimkanallarini zich joylashtirish kerak, lekin bunda kanallarning bir-
birlariga to‘liq bog‘liq bo‘lmasligini ta’minlash uchun kanallararo
interferensiyaning oldini olish kerak. Sanab o‘tilgan talablarni
qoniqtiradigan chastotalar kanallari ortogonal kanallar deyiladi.
Barcha chastotalar nimkanallaridagi tashuvchi signallar (aniqrog‘i, bu
signallarni tavsiflaydigan funksiyalar) bir-birlariga ortogonal bo‘ladi.
Matematik nuqtai nazardan funksiyalarni ortogonalligi qandaydir
intervalda o‘rtachalashtirilgan ularning ko‘paytmasi nolga teng
bo‘lishini bildiradi. Bu holda bu oddiy quyidagi munosabat orqali
ifodalanadi:
Bitta tashuvchi
Ko’plab tashuvchilar
104
bu yerda T – simvolning davri, f
Do'stlaringiz bilan baham: |