Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

2.6. OFDM va OFDMA texnologiyalari 
 
OFDM  texnologiyalari.  Keng  polosali  radiotizimlarda  raqamli 
kanal uchun asosiy buzuvchi omil ko‘p nurli qabul qilishdan halaqitlar 
hisoblanadi.  Bu  halaqitlar  turi  ko‘p  qavatli  inshoatli  shaharlarda 
radiosignalni  binolar  va  boshqa  inshoatlardan  ko‘p  martalik  qaytishi 
tufayli  efirli  qabul  qilish  uchun  juda  xarakterli  hisoblanadi.  Bunday 
qaytishlar natijasida o‘sha bir signal qabullagichga turli yo‘llar orqali 
tushishi mumkin. Turli tarqalish yo‘llari turli uzunliklarga ham ega va 
shuning  uchun  signalning  kuchsizlanishi  bir  xil  bo‘lmaydi.  Natijada 
qabul  qilish  nuqtasidagi  natijaviy  signal  turli  amplitudali  va  bir-
birlaridan  nisbatan  vaqt  bo‘yicha  surilgan  ko‘plab  signallarning 
superpozitsiyadan  (interferensiyasidan)  iborat  bo‘ladi,  turli  fazali 
signallarni qo‘shilishiga ekvivalent bo‘ladi. Agar uzatkich  tashuvchisi 
ν  chastotali  va  A  amplitudali  y
in
=Asin2πνt  garmonik  signalni 
tarqatayotgan  bo‘lsa,  u  holda  qabullagichda  quyidagi  signal  qabul 
qilinadi: 
 
bu  yerda  t
i
  –  i-nchi  yo‘l  bo‘yicha  signalning  tarqalishini  kechikishi 
(2.4-rasm). 
Ko‘p  nurli  interferensiyaning  natijasi  qabul  qilinadigan 
signalning buzilishi hisoblanadi.
 

---

101 
 
 
 
 
 
 
 
2.4- rasm. Signalni ko‘p nurli tarqalishi modeli 
 
          Ko‘p  nurli  interferensiya  har  qanday  signallar  turlari  uchun 
xarakterli  bo‘lib,  ayniqsa  u  keng  polosali  signallarga  salbiy  ta’sir 
qiladi.  Ish  shundan  iboratki,  keng  polosali  signal  ishlatilganida 
interferensiya  natijasida  ma’lum  chastotalar  sinfaz  qo‘shiladi,  bu 
signalning  ortishiga  olib  keladi,  ayrimlari  esa,  aksincha,  qarama 
qarshi-fazada 
qo‘shiladi 
va 
bu 
chastotadagi 
signallarni 
kuchsizlanishiga olib keladi (2.5- rasm). 
Signallarni 
uzatilishida 
vujudga 
keladigan 
ko‘p  nurli 
interferensiya haqida gapirilganida ikkita chegaraviy holga ajratiladi.  
 
 
  
                   
 
 
 
 
 
 
 
2.5- rasm. Ko‘p nurli interferensiyaning mavjudligi hisobiga 
signalning buzilishi 
 
Birinchi  holda  turli  signallar  orasidagi  maksimal  kechikish  bitta 
simvolning  davomiyligi  vaqtidan  ortiq  bo‘lmaydi  va  interferensiya 
bitta uzatiladigan simvol chegaralarida vujudga keladi. Ikkinchi holda 
turli  signallar  orasidagi  maksimal  kechikish  bitta  simvolning 
davomiyligi  vaqtidan  ortiq  bo‘ladi  va  interferensiya  natijasida  turli