Texnologiyalar va pedagogik mahorat



Download 4,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet138/319
Sana06.01.2022
Hajmi4,47 Mb.
#321253
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   319
Bog'liq
fayl 480 20210426

Ijodiy metod 
ta ’lim oluvchining ijodiy mustaqilligini to ‘la amalga oshiradi. 
U n d a  talaba  o ‘qituvchining  bergan  vazifasini  bajaradi,  ayni  vaqtda  o ‘zlari 
ham  o ‘quv  m uam m osini shakllantiradi,  o ‘zi m ustaqil g ipotezani yechishga 
harakat qiladi,  izlanishni am alga oshiradi va provard  natijaga erishadi.  Shu 
tariq a  ijod  m etodi  q o ‘llash  bilan  talabalar  faoliyati,  olim larning  ilmiy- 
ta d q iq o t  faoliyatiga  yaqinlashadi.  0 ‘qituvchi  faqat  talab a la m in g   ilm iy 
izlanishlariga um um iy rahbarlik qiladi. Vazifalar esa ularning mustaqil o ‘quv- 
bilish  xatti-harakatlarining  to ‘la  davriyligini  k o ‘zda  tutadi:  yo  tahlilgacha 
axborotlar  yig‘iladi  yoki  yechilishiga  qad ar  o ‘quv  m uam m osi  q o ‘yiladi 
h am d a  yechim lar tekshirib  k o ‘riladi  va  yangi  bilim lar joriy  qilinadi.
Ijodiy  m etoddan  o ‘rganilayotgan  kursning  um um iy  asoslarini  qam rab 
olgan  eng  m u him   mavzularni  o ‘tishda  foydalanish  tavsiya  etiladi.  Bu  esa 
boshqa barcha materiallaming tobora ongli o ‘zlashtirilishiga olib kelishi lozim. 
S huningdek,  bunday  m eto d d a  m ashg‘ulo t  o ‘tkazish  u c h u n   o ‘qituvchi 
tanlangan b o ‘lim yoki mavzu talabalam ing idrok qilishlariga qulay b o ‘lishini 
nazarda tutishi lozim  b o ‘ladi.
Ijodiy m etod ta ’lim oluvchidagi uzoq vaqtni va maxsus sharoit yaratilishini 
talab qiladi.
Talabalam ing ijodiy ishlari shakliy jihatdan  rang-barangdir;  U lar m a’ruza 
m atn in i tayyorlash va sem inarga tayyorgarlik k o ‘rish,  u yoki bu m asalaning 
nazariy  holatini  (adabiyotlar  bilan  b irm a-b ir  ishlash,  hujjatlarni  arxivda 
o ‘rganish)  o ‘rganish,  k o ‘rgazm ali  qurollar,  didaktik  m ateriallar tayyorlash 
va boshqalardir.
Q ism an  ijodiy  m etod  m urakkab  m uam m oni b o ‘laklarga  ajratib,  uning 
qulay masalalarini bosqichm a-bosqich aniqlab olishda q o ‘llanadi va unda hal 
qilingan h a r b ir bosqich  (qadam )  m asalaning  keyingi  bosqichini yechishda 
a s o sb o ‘lib xizm at qiladi.  B unda talabalar  o ‘quv m um m osining q o ‘yilishida, 
g ipotezani  taxm in  qilish  vaisbotlashdafaol  qatnash dilar.U larnin g  faoliyati 
reproduktiv  va  ijodiy  unsurlam i  o ‘zida  qam rab  oladi.  B unda  o ‘qitishning 
qidiruv (izlanish) suhbati. talabalaming javoblari va to ‘ldirishlariga q o ‘shimcha 
qilgan  h olda  o ‘qituvchining  bayoni,  faktlam i  kuzatish  va  um um lashtirish 
usullari q o ‘llanadi.  Bu hollarda talabalam ing reproduktiv va qidiruv (izlanish) 
faoliyatining muvofiqligi m uhim  aham iyat kasb etadi.  U lar biror bosqichdagi 
o ‘quv  m uam m o sin in g   m ustaqil  hal  qilin ish id an   to   u lard a n   aksariyati 
yechilgunga qadar kuchli  o ‘zgarib turishi  m um kin.
M ashg‘ulotlarda  ijodiy  suhbatni  q o ‘llash  m aqsadga  m uvofiq  topiladi. 
Talabalar  bunday  suhbat  jarayon ida  o ‘zlarida  a w a ld a n   m avjud  b o ‘lgan
74


bilimlari,  ijodiy faoliyati tajribasiga asoslangan holda o ‘qituvchi rahbarligida 
m uam m oni izlaydi va  m ustaqil  ravishda uning yechim ini topadi.  Talabalar 
o ‘z tashabbuslari bilan savollarga javob beradilar yoki o‘z chiqishlarida turli 
m ulohazalarni  bildiradilar,  m uam m oning  yechilishidagi  o ‘z  variantlarini 
ilgari  suradilar,  hodisalar o ‘rtasidagi  rang-barang aloqalam i qayd qiladilar, 
bahslashadilar,  boshqalarning  fikriga  tanqidiy  m unosabat  bildiradilar.  Bu 
jaray o n d a  o ‘qituvchining  talabalarga  yordam   berish  darajasi,  ularning  
mashg‘ulotlarga tayyorgarlik k o ‘rish darajasiga bog‘liq boMadi.
Ijodiy suhbatga tayyorlashda o ‘qituvchining unga o ‘ta m a'su liy at bilan 
yondoshishi  talab  qilinadi.  0 ‘qituvchi  bunday  suhbatga  oldindan  jiddiy 
tayyorgarlik k o ‘rishi lozim: avvaldan shunday savollar о ‘ylab topishi kerakki, 
ular  talabaning  u  yoki  bu  hodisaning  m ohiyatini  o ‘ylashga  m ajbur  etsin 
ham da suhbat  yo‘nalishi  va gi potezaning  ehtim ol  ko‘rilgan  variantlari  va 
uning yechilish yoMlarini bashorat qila olsin. 0 ‘qituvchi talabalarning um um an 
m uam m oni yechish  uchun  yetarli  darajada tayyorgarlik k o ‘rib kelmasligini 
ham  k o ‘zda tutishi va bunday vaqtda sodda va  m urakkablashtirib boruvchi 
q o ‘shim cha  savollam i  tayyorlab  q o ‘yishi  lozim.  B unday  savollar  orqali 
talabalar  ijodiy  hal  qilishi  shart  boMgan  vazifalam i  qism larga  ajratish  ham  
zarur boMadi, ya’ni m uam m o kichik m uam m olarga boMinadi va m uam m oli 
vazifa yechiladi.  0 ‘qituvchi bunday vaziyatda vazminligini saqlashi, talabalarga 
tezroq yordam  berish,  kam chiligini  tuzatish  va  yanglish  fikr bildirganlarga 
tanbeh berishga shoshilmasligi,  balki  q o ‘shim cha savollar bilan  o ‘zlarining 
xatosini anglashga va to ‘g‘ri qaror qabul qilishga erishishi maqsadga muvofiqdir.
Ijod iy  su h b at  d av o m id a  k a m ro q   tay y o rg arlik   k o ‘rg a n ,  jo n li  fik r 
olishuvlarda,  shuningdek,  indam aslikni xush k o ‘radigan talabalarga alohida 
axamiyat berish lozim.  Bunday talabalarning hulqlarini k o ‘zda tutgan holda 
ulardan ham  «sado chiqishi»ga erishish m aqsadida ular uchun ham  avvaldan 
savollar  tayyorlab  q o ‘yish  m a 'q u l  boMadi.
Ijodiy  xarakterdagi  suhbat  o ‘quv-tadqiqot  ishlarining  zaruriy  bosqichi 
hisoblanadi. U nda talabalarning o ‘zida tadqiqot ishlari unsurlari mavjud b o ‘lgan 
qisman-ijodiy faoliyatning bajarilishini talab qiladigan m uam m oli xarakterdagi 
m antiqiy  m asalalar  diqqatni jalb  qiladi.

Download 4,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   319




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish