Texnologiyalar va pedagogik mahorat



Download 4,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/319
Sana06.01.2022
Hajmi4,47 Mb.
#321253
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   319
Bog'liq
fayl 480 20210426

material  va
 
formal rsazariyasini 
belgilab berdi. T a’lim  mazmunining material nazariyasi 
avrim  manbalarda 
didaktik  materializm 
yoki 
qomusiylik 
(ensiklopedizrn 
deb yuritildi.
Bu nazariyaning asosiy maqsadi fanning turli sohalaridan mumkin qadar 
ko‘p  miqdorda  bilim  berishidir.  Bunday  qarashni  Ya.A.  Komenskiv  ham 
yoqlagan u o ‘zining darsligida o ‘quvchilarga zarur boMgan barcha bilimlarni 
joylashtirish  uchun  k c‘p  yillik hayotini  bagMshladi.  Ya.A.  Komenskiyning 
zamondoshi ingliz shoiri va tarixchisi  Djon  Milton  (1608-1674) ham ia’lim 
mazmunini shunday tushungan.
Formal nazariya 
yoki 
didaktik formalizm 
ta ’lim mazmunini qobiliyatiar 
va bilishga bo‘lgan qiziqishni o‘stirish vositasi sifatida tushuntiradi.  Didaktik 
form alizm ning  nazariy  asosini  bir  faoliyat  sohasida  olingan  bilim  va 
ko‘nikmalarni  ikkinchisiga ko‘chirish holati  tashkil  etadi.
Qadimgi  yunon  olimi  Geraklit  didaktik  formalizm  tarafdori  boMgan, 
Uningcha,  “ Ko‘p bilim aql o‘rgata olmaydi”.  Siseron ham shunday fikrdadir.
Yangi davrga kelib,  1.1.  Pestalossi  hamda I.  Kant falsafasi neogumariizm 
g‘oyasiga  asoslangan  holda,  didaktik  formalizm  nazariyasini  olg‘a  suradi. 
Ularning fikricha,  o ‘qitishning bosh  maqsadi 
“o'quvchining to'gfrifikrlash
 
yokiformal ta ’limi
 ”ni kuchaytirishdan iborat.  Bunga yaqin fikrlarni A. Disterverg 
o ‘zining “Nemis o ‘qituvchilariga qoMlanma”sida (1850) ham bayon qilgan 
edi.
Ta’lim mazmuni formal nazariyasi o ‘qituvchilarining xizmatlari shunda 
ediki,  ular  ta ’lim  oluvchilarning  qobiliyati,  bilishga  qiziqishiari,  ularning 
diqqati, xotirasi, tasawuri, tafakkurini o ‘stirish zarurligiga diqqatni qaratdilar. 
Bu nazariyaning ojizligi esa ularning ta’lim dasturlarida ko‘proq ko‘rgazmali 
predmetlari (til, matematika)ning aks etganligida edi.
Har ikkala nazariya K.D.  Ushinskiy tom onidan qattiq tanqid qilindi.  U 
shunday  yozgan  edi:  “Aqlning  formal  rivojlanishi  bu  muhim  boMmagan 
belgi,  chunki  aql  haqiqiy  real  bilimlarda  rivojlanadi”  (K.D.  Ushinskiy, 
Asarlar to ‘plami.  8-jild,  661-b.)
11


K.D.  Ushinskiy fikriga,  maktab insonni bilimlar bilan boyitishi va ayni 
zamonda bu boylikdan foydalanishni o ‘rgatishi lozim.  U didaktik formalizm 
va didaktik maierializm birligi g‘oyasini yoqlab chiqdi.
XIX  va  XX  asr  oralig‘ida  AQShda 

Download 4,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   319




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish