Yog‘ochning tabiiy guli (teksturasi). Randalash vaqtida yog‘och tolalari,o‘zak nurlari va yillik halqalarining kesilishi natijasida yog‘ochningtabiiy guli namoyon bo‘ladi.
Yog‘ochning hidi. Yog‘och undagi smolalari, efir moylari, oshlashkislotalaridan qaysi birining mavjudligiga va miqdoriga bog‘liq holda har xil hidli bo‘ladi. Yangi kesilgan yog‘ochning o‘zak qismi o‘tkir hidli bo‘ladi. Yog‘och qurigan sayin hidsizlanib boradi, ba’zan hidi o‘zgarib ketadi. Hidning o‘zgarishi yog‘ochning buzilishiga ham bog‘liq.
Yog‘ochning namligi. Namlik daraxtning hayoti va uning o‘sishi uchun kerak bo‘lgan asosiy omillardan biridir. Namlik – daraxtning o‘sish sharoitiga va turiga, yangi kesilgan yoki eski kesilganiga, quritilgan yoki quritilmaganiga qarab oz yoki ko‘p bo‘ladi.
Yog‘ochning qurishi. Yog‘ochda erkin va bog‘langan suvlar bo‘ladi. Yog‘ochning ichki bo‘shliqlarini, ya’ni hujayralar ichidagi va hujayralarorasidagi fazoni to‘ldiruvchi suvlar erkin yoki kapillar namlik, hujayra pardalari tomonidan shimilgan suvlar bog‘langan yoki gigroskopik namlik deyiladi.
Yog‘ochning nam tortib bo‘kishi. Agar quruq yog‘ochni zax xonalarda yoki ochiq havoda saqlasa, u nam tortib bo‘kadi va o‘lchamlari, hajmi, og‘irligi ortadi, shakli o‘zgaradi.
Yog‘ochning zichligi. Yog‘ochning bu xossasi uning og‘irligiga aloqador bo‘lib, yog‘ochdagi nam va havo miqdoriga bog‘liq. Yog‘ochda nam va havo qanchalik kam bo‘lsa u shunchalik zich bo‘ladi.
Yog‘ochning tovush o‘tkazuvchanligi. Yog‘ochning tovush o‘tkazuvchanligi deb, yog‘ochning tovushni o‘tkazish qobiliyatiga aytiladi. Yog‘ochning tovush o‘tkazish qobiliyati yuqori. Yog‘och tolalari yo‘nalishi bo‘yicha tovushni havoga nisbatan 15–18 marta, eni bo‘yicha 3–6 marta tez o‘tkazadi.
Yog‘ochning issiqlik o‘tkazuvchanligi. Yog‘ochning issiqlik o‘tkazish qobiliyatiga issiqlik o‘tkazuvchanlik deyiladi. Yog‘och boshqa materiallarga qaraganda issiqlikni yomon o‘tkazadi.
Durаdgоrlikdа ishlаtilаdigаn yеlimlаr vа bo‘yoqlаr turlаri, хususiyatlаri va ishlаtilish sоhаlаri.
Duradgorlikda yasaladigan buyumlarning barcha tirnoqli birikmalari yelim bilan birlashtiriladi. yelim yog‘och to‘qimalari orasidagi bo‘shliqlarga kirib qotadi va shu tariqa yelimlanayotgan sirtlar son-sanoqsiz iplar bilan tikilgandek bo‘ladi. Bunda o‘zaro iriktirilayotgan sirtlar orasida yupqa yelim plyonkasi vujudga keladi. Duradgorlik buyumining mustahkamligi ana shu plyonkaning qattiqligiga bog‘liqdir. Shuningdek, yelimlashning mustahkamligi pishtirilgan sirtlarga yelim eritmasining bir xil singishi, ana shu sirtlarning zichlashib turishiga ham bog‘liq bo‘ladi. taxta yelimi va kazein yelimi duradgorlikda eng ko‘p ishlatiladi. Taxta (duradgorlik) yelimi hayvonlarning suyagi, tuyog‘i, shoxi, tog‘aylari va terisidan jigarrang plitkalar shaklida tayyorlanadi. Yelimning sifatini uning shaffofligiga qarab aniqlash mumkin. U qanchalik tiniq bo‘lsa,shunchalik sifatli bo‘ladi.Taxta yelimini ishlatishga tayyorlash uchun uni suvda bo‘kkunicha 10–12 soat ivitiladi, so‘ngra yelim qaynatkichda qaynatiladi. Yelim qaynatkich birbirining ichiga qo‘yiladigan ikkita metall idishdan iborat bo‘lib, yelim kuyib ketmasligi uchun katta (tashqi) idishga suv quyiladi, kichik (ichki) idishga yelim solinadi (1-rasm). yelim qaynatkich taxminan 70–80°C gacha qizdirildi
Do'stlaringiz bilan baham: |