Texnika xavfsizligi qoidalari va gigiyenik talablar

a) O'tilgan mavzu buyicha qisqacha savol-javob.
b) Yangi mavzuni tushuntinsh
c) Yangi mavzuni mustahkamlash

Odam asosan tevarak - atrofdan quyidagicha axborot qabul qiladi.

Ki.'rish	Biz ko'zimiz bilan tevarak - atrofdagi moddiylik va voqealar ko'ramo/, ranglarni ajratamu va ular yorda -mida, bosh miyamizga tasavvurli ma'lumotlarni uzatamiz
Hid sezish	Burun bilan hid sezish
Eshitish	Quloa'imiz bilan cshilish
Ta'm bilish	Tilimiz bilan la'm ajratish
Haroratni moddiylikni holalini bilish	Biz tanamiz orqalihayvonning haroratini moddiy buyumlaming i yokiyumshoqligmi ajrala olmiz.

Insoniyatning hayot kechirishi uchun birinchi galda moddiylik zarur. Bu oziq - ovqat mahsulotlari, turar joy, transport va boshqalar shaklida ifodalanadi. Ammo inson bu moddiyliklarda ularni bir ko'rinishldan boshqa kerakli ko'nnishga yoki bir holatdan boshqa kerakli holatga o'tkazilishi orqaligina foydalaniladi. Buning uchun u muddiylikdan farqli bo'lgan energiyadan foydalaniladi.
Masalan, bug'doyni unga aylantirish uchun ya'ni ashyoni inson iste'mol qilish shakliga o'tkazilishi uchun uni tegirmon yordamida maydalash lozim; tegirmon toshiuni harakatga keltirishi uchun esa energiya (quvvat) zarur, Shuningdek undan non tayyorlash uchun ham ma'lum miqdordagi va, ko'nnishidagi energiya (olov issiqlik) kcrak. Demak, oziq - ovqat mahsuloti (modda) bilan bir qotorda quvvat (energiya) ham inson hayotida aholida o'rin egallaydi. Lekin inson uchun moddiylik va energiya bilan bir qalorda yana bir muhim bo'lgan zarurat borki, u moddiylik va energiyadan biror maqsadga ko'ra qanday foydalanishni ko'rsatuvchi zaruratdir. Bu zarurat axborot (informalsiya)dir.
Kitob o'qiymizmi, televizor ko'ramizmi yoki suhbatlashamizmi, biz doimo axborot qabul qilamiz va uni o'zimizga kerak ko'nnishga o'lkazish maqsadida qayta ishlaymiz, ya'na boshqaramiz.
Masalan, chorrahada svetoforning yonib turgan qizil chirog'i odamga tuxtab turishni axborot bo'lsa, yashil chiroq yo'lni kesib o'tish mumkinligini ko'rsatuvchi axborot hisoblanadi.
Hayvonlarni tabiiy biologik sistema sifatida o'rganishda ularning tashqi muhitdan kelayotgan signallarga nisbatan qay holda ta'sir ko'rsatishiga katta e'tibor beriladi, chunki o'rganilayotgan jonivor olyotgan axborotdan qanday foydalanayotganini bilmasdan turib, uning harakatlariga to'liq baho berib bo'lmaydi.
Bu hol tabiat va jamiyatdagi boshqariladigan barcha jarayonlar uchun ham o'rinlidir. Ulardagi axborotli (information) jarayonlarni bilmasdan turib, ishlash tartibini tahlil qila olmaymiz va, tabiiyki, aniq natijaga kela olmaymiz. Biror qaror qilishda asosiy manba bo'lib axborot hisoblangani kabi, boshqarish ham turli usullarda uzatilayotgan har xil sigiiallar, axborot orqali amalga oshiriladi.
Masalan yuqori hosil olish uchun ob - havoning kelishiga qarab qachon yerni shudgaorlash, qachon sug'orish zarurhgini aniq bilish uchun dehqonlar o'z tajribalaridagi axborotlarga asoslanib ish yuritadilar. Shunga ko'ra, turli texnika va texnalogiyalarni qo'llash bo'yicha tadbirlar belgilanadi. Bundan ko'rinadiki, dehqonlaming matbuot, radio va televedeine orqali e'lon qilinadigan ob - havo ma'lumotlariga katta e'liboni qaratishlari bejiz emas ekan.
Demak, axborot modda va energiya kabi muhum tushunchadir. Keltirilgar misollar axborotlarni to'plash va ularni qayta ishlash kabi jarayonlarni o'z ichiga olganligini ko'rish mumkin. Axborotlar bilan ishlaganda ham, modda va energiyadagi kabi, ularni to'plash (hosil qilish), uzatish, saqlash, bir ko'rinishdan boshqa, kerakli ko'rinishga o'tkazish kabi jarayonlar amalga oshinlishi mumkin.


V. O'quvdiilarni baholash:
VI. Uyga topshinq: Axborot bizning hayotimizdagi o’rni haqidagi o’zingizni tushunchalaringizni yozib keling.