Texnik tizimlarda axborot texnologiylari

 
5.
 
Tezkor xotira (оperativnaya pamyat , ОZU, RAM) (
1.5-rasm) 
Ushbu qurilmaning vazifasi kompyuter bilan ishlash davomida operatsion tizim yoki 
foydalanuvchi murojaat qiladigan fayl yoki fayllar to’plamini o’zida saqlaydi va shu orqali 
ma’lumotlarni tezkor almashinuvini ta’minlaydi. Ayniqsa katta hajmli axborotlarni qayta 
ishlashda tezkor xotiraning 
yetarlicha katta hajmga ega bo’lishi 
kompyuterning bir tekisda ishlashini 
ta’minlaydi va haqiqiy tezligini 
qo’llab-quvvatlaydi. 
 
6. Qattiq diskli xotira 
(vinchester, HDD)
 (1.6-rasm). 
Operatsion tizimdan tortib 
komp’yuterdagi barcha axborotlar mana shu 
qurilmada saqlanadi. Ushbu qurilmaning turlari 
jua ko’p bo’lib, asosan hajmiga ko’ra 
farqlanadi. Masalan:, 80 Gb, 120 Gb, 250 Gb, 
1000 Gb (1 terabayt). 
Ona plataga ulanishiga ko’ra ikki turga 
bo’linadi: ATA va SATA. 
 
1.6-rasm. Vinchesterning umumiy 
ko’rinishi 
 
7. HDD cooler – vinchester sovitgich
 (1.7-rasm) 
Katta hajmli HDD larda ham axborotlarni almashish tezligi ancha yuqori bo’lib, undagi 
disklarning aylanish tezligi bilan bo’gliqdir. Bu esa HDD larni qizishiga sabab bo’ladi. HDD 
larning qizishi sababli buzilishing 
oldini olish maqsadida ularga ham 
sovutgichlar qo’yila boshlangan. 
Odatda 80 Gb va undan yuqori hajmli 
HDD larga sovutgich qo’yish talab 
etiladi. 
 
1.7-rasm. HDD cooler
 
8. Video karta. 
Katta hajmga ega bo’lgan foto va video axborotlarni qayta ishlashda video xotira va 
videoprotyessorga ehtiyoj seziladi. Ushbu imkoniyatlarni o’zida jamlagan qurilma video karta 
deb nomlab, ona platadagi PCI Express slotiga o’rnatiladi (PCI Express sloti bo’lmagan ona 
platalarda AGP port mavjud bo’lib, ayrim turdagi video kartalarni o’rnatish mumkin). 
 

 
PCI Expess tipidagi video karta 
 
 
AGP tipidagi video karta 
1.8-rasm. Video kartalarning umumiy ko’rinishi 

---

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA JARAYONLARNI MATEMATIK MODELLASHTIRISH