Test haqida ma’lumot «Test» inglizcha «test» so‘zidan olingan bo‘lib topshiriq, tajriba

Testlarni qo‘llanishi bo‘yicha quyidagi turlarga ajratish mumkin:

- keltirilgan jumla ifoda, shakl yoki mulohazada qoldirilgan joylarni to‘ldirishga mo‘ljallangan testlar ular javoblarini erkin tanlash testlari jumlasiga kirib, u o‘rganilgan mavzuning ma’nosini tushunganlikni tekshiradi. Masalan, teoremalar, qoidalar va boshqa;

- keltirilgan mulohazaning rost yoki yolg‘onligini aniqlash testlari. Bular alternativ, ya’ni muqobil mulohaza yuritish, xulosa chiqarishi yoki umumiy qonun-qoidalar, xususiyatlar, teoremalarga asoslanib, bajarilayotgan amallarning to‘g‘riligini aniqlay olishligi tekshiriladi. Keltirilgan ikki turdagi testlar nafaqat yozma holda, balki og‘zaki shaklda ham ifodalanadi.

Javobni tanlashga mo‘ljallangan testlar. Mazkur turdagi testlar keng tarqalgan bo‘lib, ulardan kamida uchta javob ko‘rsatiladi va bu javoblarni tuzishda o‘quvchilar yo‘l qo‘yishi mumkin bo‘lgan xatolar hisobga olinadi. Bu testlar yordamida o‘quvchilarning o‘quv materiallini qo‘llashga tayyorgarligi tekshiriladi. Umuman hozirgi kunda jahonda qo‘llanilayotgan testlar quyidagi guruhlardan iborat:

- yetuklik testi (o‘qilgan materialni aytib bera olish);

- kreativ, ya’ni ijod testi (ilg‘ab olish, farqlash);

- biror mezon bo‘yicha test (ma’lum bir mezon tanlanadi);

- proektiv testi (biror xil shakllar, modellar, rasmlar yordamida);

- intellekt – testi (sotsiologiya va ruhshunoslikka oid test).

Yuqorida keltirilgan test turlariga qo‘yiladigan asosiy talablar quyidagilardan iborat bo‘lishi lozim.

-test savol – topshiriqlar asosiy bilimlar majmuasi va ularni o‘zlashtirishga qo‘yiladigan talablar asosida tuziladi;

- topshiriqlar sharti qisqa, aniq va oddiy bo‘lib, unga keltirilgan javob yagona

shaklda ifodalangan bo‘lishi kerak;

- tekshirilayotgan materialning ma’nosini ifodalovchi bir xil murakkabroq darajadagi topshiriqlar albatta kiritilgan bo‘lishi lozim;

- qaralayotgan material bo‘yicha bir necha xil variantlar bo‘lgan holda, ulardan bir xil sondagi topshiriqlar bo‘lishi lozim;

- bitta testda bir xil sondagi savollar bo‘lishi lozim;

- testlarda tushirib qoldirilgan atama, formulalar tanlangan mavzuning asosiylari bo‘lib, ular bir testga 2 – 3 tadan oshmasligi kerak;

- qo‘yilgan maqsadga ko‘ra bir xil testlarni turli xil ko‘rinishda yaratish mumkin va hokazo.

Testlarni ishlab chiqarish va qo‘llash metodikasi unga qo‘yilgan maqsaddan kelib chiqadi. Agar test bilim berishning biror shaklini egallasa, bu yutuq hisoblanadi. Masalan, o‘quvchi ma’lum bir guruhdagi savollarga javob bera olmadi, deylik. Agar bunda o‘quvchi tomonidan (avtomatlashtirilgan testda kompьyuter tomonidan) berilgan barcha topshiriqlarni to‘liq bajarishi uchun o‘quvchi e’tibor qilishi lozimligi to‘g‘risida ma’lumot berilsa, o‘quvchi o‘zi uchun lozim bo‘lgan o‘rganish yo‘nalishini bilib oladi.