Termodinamika va statistik fizika

2.  Erkin  energiya
d F   = 
- S d T
 -  pdV
(3.127)
(3.128)
5
A = - ( A F ) T  =
 ~(F
2
  - F J r
7  -   A.A. A b d u m a lik o v ,  R. M a m a tq u lo v
(3.129)
97

---

Bir  mol  V an-der-V aals  gazining  qaytuvchi  izoterm ik  ken- 
gayishida  bajarilgan  ishni  ko‘rib  chiqamiz.  Ish  uchun  olingan
(3.129)  ifoda  yordam ida  bir  mol  V an-der-V aals  gazining  qay­
tuvchi  izotermik  kengayishida  bajarilgan  ishni  hisoblaymiz:
8A  =
 -(A
F)T  =
 - d
(E
 -  
TS) T  =  - ( d E
 -  
Td S ) T  =  pdV.
Bu  ifodadagi 
p
  ni  bir  mol  gaz  u chun  yozilgan  V an -d er- 
Vaals  ten g lam asid an  topib  o 'rn ig a  qo'yam iz  va  «1»  va  «2» 
nu q talar  orasida  integrallaymiz.  N atijada  bajarilgan  ish  uchun 
quyidagi  natijani  olamiz:
A gar o‘zaro  bog'lanm agan  o'zgaruvchi  sifatida  T  va  p  bo'lsa, 
u  holda  Ф  =  Ф
(T,
  p)funksiya  term odinam ik  potensial  bo ‘la 
oladi.  Ana  shu  term odinam ik  potensialining  ko'rinishini  olish 
uchun  (3.127)  tenglam ani  h ar  ikki  tomoniga 
d(pV)
  to'la  diffe- 
rensialni  qo'sham iz,  natijada
tenglam ani  olamiz.  Bu  yerda  Ф  =