Termodinamika” fanidan o`quv- uslubiy majmua

15-MA’RUZA


MAVZU: QOZON QURILMALAR.QOZON QURILMALARINING TUZILISHI VA XARAKTERITSIKASI. BUG’ QOZONLAR. BUG’ QOZONINING ASOSIY ELEMENTLARI. QOZON QURILMASINING YORDAMCHI USKUNALARI.
9.1. Bug’ qozonlarining klassifikatsiyalanishi
Bug’ ishlab chiqarish uchun mo’ljallangan inshoot va qurilmalar kompleksi qozon qurilmasi deyiladi. Qozon qurilmasi qozon agregat1 bilan qo’shimcha qurilmalardan tashkil topadi.
Qozon agregati tarkibiga quyidagilar kiradi: yuqorida ko’rib chiqilgan o’txona qurilmasi (gorelkalar bilan kamera); qozon agregatining asosiy elementlaridan biri bo’lgan bug’ qozoni, unda bug’ hosil bo’ladi; bug’ berilgan parametrlargacha qizdiriladigan bug’qizdirgich, bug’ qozoniga beriladigan suvni isitish uchun mo’ljallangan ekonomayzer va yoqilini yoqish uchun o’txonaga beriladigan havoni isituvchi havo isitkich.
Qozon qurilmasining yordamchi qurilmalari jumlasiga dudbug’ron. SHlak va kul chiqariladigan qurilmalar, kulni tutib qolish qurilmalari, karkas, ichki qoplama va boshqalami kiritish mumkin.
Qozon qurilmalarining asosiy ish xarakteritsikalariga quyidagilar kiradi:
1. Bug’ unumdorligi D (qozonning quvvati), bug’ vaqt birligida hosil bo’lgan bug’ miqdori bilan aniqlanadi.
2. Bug’ning parametrlari (bosimi va o’ta qizish harorati).
3. Qozon agregatining f.i.k., _k.a.
Qozon qurilmalarini quyidagi belgilariga ko’ra klassifikatsiyalash mumkin:
1. Bug’unumiga ko’ra:
a) Bug’ unumi pats 30 t/soat gacha;
b) Bug’ unumi o’rtacha 30—40 t/soat;
v) Bug’ unumi yuqori 100—140 t/soat;
g) Bug’ unumi o’ta yuqori 255 t/soat.
2. Bug’ bosimiga ko’ra:
a) pats bosimli 30 bar gacha;
b) o’ rta bosimli 100 bar;
v) yuqori bosimli 155 bar;
g) o’ta yuqori bosimli 245 bar.
3. Ishlatilishiga ko’ra:
a) energetikaviy qozon qurilmalari, bug’larda bug’dan olingan issiqlik energiyasining hammasi avval mexanikaviy, keyin esa elektr energiyasiga aylantirish uchun turbinaga beriladi (qurilmaning o’z extiyojiari uchun sarflangan issiqlik hisobga olinmaydi);
b) issiqlik—energetikaviy qurilmalar, bug’larda issiqlik energiyasining kamroq qismi issiqlik tashuvchi (qizigan bug’ yoki qaynoq suv) tarzida itse’molchilarning extiyoji uchun (isitish va turli texnologik jarayonlami bajarish uchun) yuboriladi; issiqlikning asosiy qismi elektr energiyasi olishga sarflanadi;
v) isitish qurilmalari — bug’lar mahalliy qozon qurilmalari bo’lib, qozon qurilmasi yaqinida joylashgan uylarni issiq suv bilan ta׳minlaydi.