Termiz davlat universiteti zoologiya kafedrasi umurtqalilar zoologiyasi

Sinf. Sudralib yuruvchilar-Reptilia

Turkum	Kenja turkum	Oila	Vakillari
Toshbaqalar-	Yashirin bo’yinli toshbaqalar	Quruqlik toshbaqalari	O’rta yer dengizi toshbaqasi (grek toshbaqasi), dasht va fil toshbaqa
		Chuchuk suv toshbaqalari	Kaspiy va botqoq toshbaqasi
	Dengiz toshbaqalari		Yashil dengiz toshbaqasi, bissa, itbaliq toshbaqa yoki karetta
	Yalang’och terili toshbaqalar	Yumshoq terili toshbaqa	Uzoq Sharq toshbaqasi yoki amida
	Yon bo’yinli toshbaqalar	Ilon bo’yinli toshbaqalar	Arrau, ilon bo’yinli toshbaqa
Hartumboshlilar-Rhynchocephalia			Gatteriya yoki «tuatara»
Tangachalilar-Squamata	Kaltakesaklar	Gekkonlar yoki so’rg’ich barmoqlilar	Stsink gekkoni, Kaspiy gekkoni, gekkonchalar
		Agamalar	Kavkaz agamasi, dasht agamasi, quloqdor yumaloqbosh, plashli kaltakesak, uchuvchi ajdar, qum va taqir yumaloqboshi
		Stsinklar	Uzunoyoq stsink, tillasimon mabuya
		Haqiqiy kaltakesaklar	Qadimgi yashil va tiriktug’ar kaltakesak, tez kaltakesak
		Echkemarlar	Kul rang echkemar, Komod echkemari
		Urchuqsimonlar	Urchuqcha va sariq ilon
	Xameleonlar		Oddiy xameleon
	Ilonlar	Ko’r ilonlar	Ko’r ilon
		Bo’g’ma ilonlar	To’rsimon va yo’lbars pitonlar, bo’g’ma ilon, anakonda, cho’l bug’ma iloni
		Suv ilonlar	Oddiy suv iloni, suv ilon, medyanka, chipor ilon, o’q ilon
		Zaharli ilonlar yoki aspidlar	O’rta Osiyo kobrasi, Misr kobrasi, qirol kobrasi
		Qora ilon	Oddiy dasht va shoxli qora ilon, kulvor ilon, qum efasi (charx ilon)
		Chinqiroq ilonlar	Qalqontumshuq ilon, chinqiroq ilon, oddiy qora ilon
Timsohlar-Crocodilia	Yuksak timsohlar	Alligatorlar	Xitoy alligatori
		Haqiqiy timsohlar	Kayman va Nil timsohlari
		Gaviallar	Hind gaviali

Mavzu bo’yicha topshiriqlar:

1. 
   Anamniya va amniyotalarning morfologik va fiziologik belgilarini o’rganish.
   
2. 
   Hozirgi zamon reptiliyalarining sistematikasini o’rganish.
   

3. Sudralib yuruvchilarning skeleti: tana va dum umurtqalarning tuzilishi; bosh skeleti; tuzilishini o’rganish.
4. Sudralib yuruvchilarning skelet mulyajini tayyorlashni o’rganish.
17-Mashg‘ulot: Qora ilonning jag‘ va zahar tishining tuzilishi.


Turning sistematik holati:

Tip. Xordalilar – Chordata

Kenja tip. Umurtqalilar-Vertebrata yoki bosh
skeletlilar – Craniata
Katta sinf. To‘rt oyoqlilar – Tetrapoda
Sinf. Sudralib yuruvchilar-Reptilia
Turkum. Tangachalilar – Squamata
Tur: V.berus L.- Oddiy qorailon


Jihozlar;

1. 
   Qora ilonning (hozir o‘ldirilgan, fiksatsiya qilingan ilon)
   
2. 
   Tayyor preparatlar: yorilgan qora ilon, toshbaqa, suv ilon; hazm qilish va qon aylanish sistemasi, ayiruv organlari, bosh miyasi.
   
3. 
   Sudralib yuruvchilarning har-xil tulumlari (mulyaji).
   
4. 
   Tablitsalar: toshbaqa, ilon, kaltakesakning tashqi tuzilishi, toshbaqa ilon tanasida qalqonchalarning joylashishi; Qora ilonning ichki organlarining umumiy joylashishi; hazm qilish sistemasi; qon aylanish sistemasi; ayiruv organlari, bosh miyasi.
   
5. 
   Preporaval jihozlar (skalpel, qaychi, pinset, preporaval nina, kanselyariya to‘g‘nag‘ichlari)
   
6. 
   Vannochkalar.
   

Texnik ko‘rsatmalar. Mashg‘ulot boshlanishidan 15-20 daqiqa oldin o‘ldirilgan kaltakesak bo‘lsa, yorish qulay bo‘ladi. Buning uchun tirik kaltakesakni olib bankachaga joylashtiriladi va efir yoki xloroformaga botirilgan paxta bo‘lagi bankaga solinadi, harakatsizlangan kaltakesakni olib mashg‘ulotga ishlatish mumkin
.