Термиз давлат университети

ҲУҚУҚ ФАЛСАФАСИ 
— ҳуқуқнинг моҳияти, вужудга келиши, ҳуқуқий 
қоидаларнинг ахлоқий нормалар билан мутаносиблиги ва шу каби б. 
муаммоларнинг фал-ий талқини. Ҳ.ф. ҳуқуқни мантиқий, гно-сеологик, 
психологик, социологик ва ахлоқий нуқтаи назардан тадқиқ этади. Ҳ.ф. узоқ 
муддат давомида фал-ий таълимотларнинг муҳим таркибий қисми сифатида 
шаклланиб келди. Антик фал. намояндалари (Суқрот, Платон, Аристотель) 
Ҳ.ф.нинг қатор муаммоларига қўл ургандилар. Улар ҳуқуқ ва адолат, ҳуқуқ ва 
қонун, ҳуқуқ ва куч-қудрат ўртасидаги муносабатларни, ҳуқуқнинг ижтимоий 
қадрият-лар иерархиясидаги ўрнини аниқлашга интиддилар. Ҳ.ф., айниқса, 
маърифатпарварлик фал.сида (таби-ий ҳуқуқ наз-яси), немис классик фал.сида 
(мас, Г.Гегелнинг «Ҳуқуқ фал.си» асари) катта ўринни эгаллади. 20-а.нинг 2-
ярмида Ҳ.ф. билан Гуссерл, Шелер, Гартман ва қатор экзистенциализм 
намояндалари шуғулландилар. Мазкур мутафаккирлар ҳуқуқ онтологиясини 
яратишга интиладилар. Уларнинг фикрича, ҳуқуқнинг ўзига хос борлиғи 
мавжуд, ҳуқуқшунос эса турли ҳуқуқий тушунчалар, меъёрлар ва 
қадриятларни кашф этиб боради. Бугунги кунда Ғарбда Ҳ.ф.нинг тарихий 
ҳуқуқий мактаб (Савиньи) ва неокантчилик (Р.Штаммлер) каби йўналишлари 
обрў қозонган.

---

169 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Тарих фалсафаси ва методологияси фанидан ёзма иш варинтлари 
 
1-вариант 
1.Тарих фалсафаи фани фан сифатида мақсад вазифалари. 
2.Илк христианлик тарихи фалсафасининг ўрганилиши аҳамияти 
3.Маърифатчилик даври вакили Ж.Ж.Руссо