Tеrmiz davlat univеrsitеti kasbiy ta’lim kafedrasi

Rezbaning asosiy elementlari
Har qanday rezba o‘zining quyidagi asosiy elementlari: pro-fili, profilning burchagi va balandligi; qadami; rezbaning tashqi, o‘rta va ichki diametrlari bilan farqlanadi (1.24-rasm).
1/Rezba profilini vint yoki gaykaning o‘qi bo‘ylab kesilganda ko‘rish mumkin. Uning chiviqqa bir marta to‘liq o‘ralishini rez’ba ipi yoki o‘ram deb ataladi. Rezba qadami orasida hosil bo‘lgan buchak.—profil burchagidir. Metrik rezbada bu burchak 60°, dyuymli rezbada 55°ni tashkil qiladi.s
I [rofil asosi bilan uning uchigacha bo‘lgan oraliqni rezbaning balandligi yoki chuqurligi (N.) deb ataladi. Yonma-yon joylashgan ikki uramniyu rezba o‘qn bo‘ylab o‘lchangan uzunligi rezbaning qadami deb ataladi. Metrikrezbalarda kadam millimetrlarda, dyuymli rezbalarda esa bir dyuymga to‘g‘ri kelgan rezba «ip»lari soni bilan ifodalanadi.
Rezbaning tashqi diametri (y) rezbali sirtga tutashgan rezba kesilmagan silindrsimon chiviq diametridir. Boltlarda tashqi diametr rezba profilining uchidan, gaykada esa chuqurchadan o‘lchanadi.
Rezbaning ichki diametri (6{) deb silindrning rezbali sirti diametriga ay-
tiladi. Boltlarda ichki diametrlar rezba 256-rasm. Vintdagi rezba chuqurchasidan, gaykalarda esa rezba profilininguchidan o‘lchanadi.


Rezba chuqurligi Rezbaning tubi
1.24-rasm. Rezbaning asosiy elementlari
Резьба профили
Rezba profili asbob kesuvchi qismining shakliga bog‘liq. Ko‘pincha silindrsimon uchburchaspi rezbalar qo‘llaniladi (1.25-rasm, a). Uni mahkamlash detallariga (gayka, bolt, shpilka, vint va b.) kesiladi.