Termiz davlat universiteti jismoniy madaniyat fakulteti jismoniy tarbiya va sport nazariyasi kafedrasi

3. Bо„yin va gavda mushaklari uchun mashqlar 
Bosh  va  gavdani  (qomatni  bukib  va  tо‗g‗ri  tutib)  orqaga,  yon  tomonga  engashtirish. 
Engashtirish tik turgan holatdan boshlab:  qо‗llarni  yuqorida,  yon tomonda, bosh orqasida tutib, 
oyoqlarni kerib tik turish, polda va gimnastika о‗rindig‗ida о‗tirib, shuning о‗zi, lekin gimnastika 
tayoqchasi,  gantellar,  tо‗ldirma  tо‗plar  bilan,  shtangani  yelkaga  qо‗yib  (10-rasm),  sherik  va 
amortizatorning qarshiligini yengib (11-rasm) bajariladi. 
Bosh  va  gavdani  о‗ng-chap  tomonga  burish.  Bunda 
oyoqlarni  kerib  tik  turish  va  oyoqlarni  kerib  о‗tirish  holatlarida 
bajarish  qulay  bо‗ladi.  Qо‗llarning  dastlabki  eng  qulay  holati: 
gimnastika  tayoqchalari  bilan  qо‗llarni  yon  tomonda  yuqorida 
tutish,  shtangani  yelkaga,  kuraklarga  yoki  belga  qо‗yib  turish 
qо‗llarning dastlabki qulay holati hisoblanadi. 

---

53 
 
 
 
Bosh va gavda bilan о‗ng hamda chap tomonlarga aylanma harakatlar qilish: 
a) 
oyoqlarni kerib tik turgan holatda, qо‗llarni belda, bosh orqasida, yuqorida 
tutib bajarish; 
b) 
shuning о‗zini gimnastika о‗rindig‗i yoki polda о‗tirib bajarish, oyoq 
uchlarini gimnastika devoriga tirab turiiadi yoki sherigi ushlab turadi; 
d) shtangani yelkaga qо‗yib yo tо‗ldirma tо‗pni yoki gantellarni yuqoriga 
kо‗tarib, butun gavda bilan aylanma harakat qilish. 
1.  Tayanib yotib va orqada tayanib yotib, tizzalarga tik tayanib turib, gavdani bukish va 
tо‗g‗rilash (12-rasm): 
 
12-rasm 
a) 
oyoqlarni yotgan, о‗tirgan, osilish va tayanish holatidan kо‗tarish; 
b) 
shuning о‗zini oyoqlar bilan tо‗ldirma tо‗pni ushlab turib bajarish. 
2.  Muvozanatda bajariladigan mashqlar: 
a) 
osilish va tayanish holatlaridan oyoqlarni 90-60º ga kо‗tarib, 5-15 daqiqa 
davomida ushlab turish; 
b) 
osilish va tayanish holatida oyoq bilan yuklami (tо‗ldirma tо‗p, gantellar, qum 
tо‗ldirilgan qopchalarni) ushlab turish; 
d) gavdani 10-15 daqiqa davomida tо‗g‗ri tutib engashish. 
3.  Gavda va bо‗yin mushaklarini bо‗shashtiruvchi mashqlar: 
a) 
oyoqlarni yelka kengligida kergan holda tik turib, oldinga engashib gavda va 
bо‗yin mushaklarini bо‗shashtirish; 
b) 
oldinga engashgan holatdan gavda va bо‗yin mushaklarini zо‗riqtirish va uni 
asta-sekin kamaytirib, butunlay bо‗shashtirish; 
d) о‗tirgan, tizzalarda turgan va yotgan holatdan tana hamda bо‗yin mushaklarini 
bо‗shashtirish. 

---

54