Termiz davlat universiteti geografiya kafedrasi umumiy yer bilimi



Download 380,23 Kb.
Pdf ko'rish
bet21/42
Sana31.12.2021
Hajmi380,23 Kb.
#228853
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   42
Bog'liq
umumiy yer bilimi

2.ATMOSFERANING TARKIBI. 

 

   Atmosfera Yer yuzasi yakinda asosan azot 78,08% va kislorod 20,95% iborat 

bulib unda kamrok mikdorda argon 0,93% karbonat angidrid 0,03% geliy, neon, 

kseon, kripton, vodorod, azon, ammiak yod va boshka gazlar (0,01%) bor. 

 

Atmosfera tarkibidagi gazlarning % mikdori uni ng kuyi kismida 



uzgarmaydi . Fakat karbonot angidrid gazining mikdori sanoatlashgan katta 

shaxarlarda bir oz kuprok, aksincha, Arktika, Antarktida va okeanlar ustida bir oz 

kamrok buladi. 

 

Atmosfera tarkibidagi gazlar ichida kislarod juda  katta axamiyatga ega u 



organizm nafas olishining zaruriy shartidir. Atmosferada taxminan 10* 15 t 

kislarod bor. U organizmlar xosil kiluvchi oksil, yog, uglerodlar tarkibiga kiradi. 

Organizmlar xayot kechirishi uchun zarur bulgan energiyani oksidlanish xisobiga 

oladi 


 

Tabiatda usimliklar sarflagan kislarodning urnini tuldirib turadi. 

Atmosferada azot, kislarod aralashmasi rolini uynab, oksidlanish sur'atini va 

binobarin, bioloigk prosesslarni tarkibga solib turadi. Karbonot angidrid gazi 

tabiatda katta axamiyatga ega bulib, usimliklar uchun zarurdir. Shuningdek, u 

yerning issiklik balansini tartibga solib turadi, chunki karbonot angidrid kiska 

tulkinli Kuyosh radiasiyasini utkazibyuborib, yer tarkatadigan uzun tulkinni 

issiklik nurini yutadi. Raketa, sun'iy yuldosh yordamida va kosmonavtlarning olib 

borgan kuzatishlaridan ma'lum buldiki, atmosferaning 100 km gacha baland bulgan 

kismida xam uning tarkibi yukorida kayt kilingan gazlardan iboratdir. Atmosfera 

massasida .0.2 –  4% gacha  suv bugi bulib shuning 9G'10 kismi 5 km gacha 



 

33 


balandlikda bulgan pastki kismi uchraydi. Chunki atmosferadagi suv buglari yer 

yuzasida namlikning buglanishida tuplanadi. 1000-1200 km balandlikda atmosfera 

asosan kislarod va azotdan undan yukorida 2500 km gacha bulgan kismida geliy 

gazidan 2500 km dan yukorida esa eng yengil gaz vodoroddan 

iborat.Atmosfkeroaning kuyi kismi tarkibidagi, bu gazlardan tashkari, xar xil yullar 

bilan vujudga kelgan juda mayda zarrachalar aerazollar tutun, chang, tuzon va 

xakozo, shuningdek tuprok va tog jinslarning yemirilishdan vujudga kelgan 

zarrachalar vulkan kuli, radioaktiv moddalar xam bor. 




Download 380,23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   42




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish