Termiz davlat universiteti geografiya kafedrasi umumiy yer bilimi

 

YEVROOSIYO: 50.7 (OSIYO 41.5: YEVROPA 9:2) 

 

 

AFRIKA:   29.2 

 

 

SHIM.AMRIKA: 20.3. 

 

 

JANUBIY AMERIKA: 18.1. 

 

 

ANTARKTIDA:  13.9 

 

 

AVSTRALIYA: 7.6. 

 

 

XAMMA OROLLAR: 9.2 

 

Kurukliklar geologik xususiyatlarga karab materiklarga bulinishidan tashkari 

yana kit'alarga xam bulinadi. Ular xam 6 ta Yevropa, Osiyo, Afrika, Amerika, 

Antarktida, Avstraliya. 

          KIT'ALAR MADANIY – TARIXIY TUSHUNCHA. 

  

OSIYO: 43.6 mln.kv.km. 

 

AMERIKA: 42.5 (SHIM.AMERIKA: 24.2, JAN.AMER: 18.3) 

 

AFRIKA: 30.0 

---

 

28 

 

ANTARKTIKA: 14.0 

 

YEVROPA: 10.0 

 

AVSITRALIYA VA OKEANIYA: 8.9 

 

Kuruklikning materiklarda kichik bulaklari orollar deb ataladi yoki materik 

orollari xam deyiladi. 

 

Okeanlardagi kirgokdan uzokda joylashgan kupdan kup mayda orollar okean 

ostidan otilib chikkan vulkanlardan xosil bulgan. Bunday orollar vulkan orollari 

deb ataladi. Issik mintakalarda vulkan konuslari va suv osti kirlari ustida marjon 

orollardan fark kilib, mustakil orollar deyiladi. 

 

Xozirgi vaktda materiklar va orollardan iborat barcha kuruklik maydoni 149 

mln km.kv. butun yer yuzasi maydonining 29%  ni tashkil etadi. Yer yuzasining 

361 mln.km.kv. kismini yoki 70.8% ni Dunyo okeanini ishgol kiladi. 

Materiklar joylashishi, shuningdek suvning    O va shurligidagi okimlar, suv 

kutishi va kaytishi sistemasidagi fikrlar Dunyo okeanini okeanlar deb atalgan 

kismlarga ajratishga imkon beradi: