Termiz davlat universiteti fizika-matematika fakulteti algebra va geometriya kafedrasi

Ta’rif. Agar berilgan chiziqli tenglamalar sistemasiga mos bir jinsli sistema faqat nol yechimga ega bo‘lsa berilgan chiziqli tenglamalar sistemasiga normal sistema deyiladi. (1) sistema normal bo‘lsa bo‘lar ekan. Bu yerda quyidagi tasdiq o‘rinli.
Birgalikda bo‘lgan tengsizliklar sistemasi normal boʻlishi uchun yechimlar sohasi birorta ham to‘g‘ri chiziqning tegishli boʻlmasligi zarur va yetarlidir Haqiqatdan ham agar sistema normal bo‘lsa , u holda birorta ham to‘g‘ri chiziqni o‘zida saqlamaydi (2-lemma) tasdig‘idan kelib chiqadi.
Biz ushbu paragraflarda (1) sistemani birgalikda va normal deb qarab uning yechimlar sohasini tekshiramiz. Avvalo yuqoridagi sohaga birorta ham to‘g‘ri chiziq tegishli emas degan tasdiqdan uning uchga ega ekanligi kelib chiqadi. Uch tushunchasini biz quyidagicha tushuntiramiz.
sohada to‘la yotuvchi birorta ham kesmaning ichki nuqtasi deb qaralmaydigan nuqta sohaning uchi deyiladi. Boshqacha so‘zlar bilan aytganda ning uchi deb shunday nuqtaga aytiladiki bu nuqtadan o‘tuvchi sohaga tegishli har bir kesma uchun nuqta boshlanish nuqtasi yoki oxirgi nuqtasi bo‘lishi kerak. (28-shaklga qarang).

sohaning uchlarini topish uncha qiyin emas.(1) dagi -tengsizlikka koordinata tekisligidagi

tenglama bilan aniqlanuvchi to‘g‘ri chiziq bilan chegaralangan yarim tekislik mos keladi.Tushunarliki nuqta ikkita turli chegaraviy to‘g‘ri chiziqlarga bo‘lgandagina uch bo‘ladi.
Agar
(6)
Sistemaning ixtiyoriy 2 ta tenglamasidan tuzilgan qismiy sistemasi yagona yechimga ega bo‘lsa bundan qismiy sistemalarni to‘g‘ri qismiy sistema deb ataymiz.
Yuqorida aytilganlardan ning uchlarini topish uchun quyidagi qoida kelib chiqadi. sohaning barcha uchlarini topish uchun (6) ning barcha to‘g‘ri qismiy sistemalarining yechimlarini topib ular orasida dastlabki (1) sistemani qanoatlantiruvchilarini ajratib olish kerak. (6) dagi to‘g‘ri qismiy sistemalar soni va demak uchlar soni ham dan ko‘p emas. Demak sohaning uchlari soni chekli.
Eslatma. Yuqoridagi aytilganlardan kelib chiqadiki agar normal sistemaning yechimlari sohasi birorta ham uchga ega bo‘lmasa bu soha bo‘sh bo‘ladi va (1) sistema yechimga ega emas.
1-misol.
Tengsizliklar sistemasi bilan aniqlanuvchi K sohaning barcha uchlarini toping.
,
qismiy sistemalarni yechamiz. Birinchisining yechimi

ikkinchisiniki

uchinchi sistemaning yechimi

Demak bu sistemalarning barchasi normal. Bu yechimlardan 2 va 3-lari berilgan uchala tengsizlikni ham qanoatlantiradi.
Shunday qilib, sohaning uchlari va nuqtalar endi yana (1) – sistemaga qaytamiz. lar sohaning uchlari bo‘lsin. lar
uning qavariq qobig‘i bo‘lsin.U holda bo‘ladi va 1-lemmaga asosan

biz haqiqatda ekanligini isbotlaymiz, ya’ni quyidagi teorema o‘rinli.