Termiz davlat universiteti amaliy matematika kafedrasi

Tarmoq himoyasini tashkil kilish asoslari

Maxfiy axborotni kayta ishlash uchun kerakli tekshiruvdan utgan kompyuterlarni ishlatish lozim buladi. Muxofaza vositalarining funksional tulik bulishi muxim hisoblanadi. Bunda tizim administratorining ishi va olib borayotgan nazorat katta axamiyatta egadir. Masalan, foydalanuvchilarning tez-tez parollarni almashtirib turishlari va parollarning juda uzunligi ularni aniklashni kiyinlashtiradi. Shuning uchun xam yangi foydalanuvchini kayd etishni cheklash (masalan, fakat ish vaktida yoki fakat ishlayotgan korxonasida) muximdir. Foydalanuvchining xakikiyligini tekshirish uchun teskari aloka kilib turish lozim (masalan, modem yordamida). Axborot zaxiralariga kirish xukukini chegaralash mexanizmini ishlatish va uning ta’sirini LAN ob’ektlariga tulaligicha utkazish mumkin.
Tarmoq, elementlari urtasida utkazilayottan ma’lumotlarni muxofaza etish uchun kuyidagi choralarni kurish kerak:

• 
  ma’lumotlarni aniklab olishga yul kuymaslik;
  
• 
  axborot almashishni taxlil kilishga yul kuymaslik;
  
• 
  xabarlarni uzgartirishga yul kuymaslik;
  
• 
  yashirincha ulanishga yul kuymaslik va bu hollarni tezda aniklash.
  

Ma’lumotlarni tarmoqda uzatish paytida kriptografik himoyalash usullaridan foydalaniladi, Kayd etish jurnaliga ruxsat etilmagan kirishlar amalga oshirilganligi
xakida ma’lumotlar yozilib turilishi kerak. Bu jurnalga kirishni chegaralash xam himoya vositalari yordamida amalga oshirilishi lozim.
Kompyuter tarmogida nazoratni olib borish murakkabligining asosiy sababi — dasturiy ta’minot ustidan nazorat olib borishning murakkabligidir. Bundan tashkari kompyuter viruslarining kupligi xam tarmoqda nazoratni olib borishni kiyinlashtiradi.
Hozirgi vakttacha muxofazalash dasturiy ta’minoti xilma-xil bulsa xam, operatsion tizimlar zaruriy muxofazaning kerakli darajasini ta’minlamas edi. Netware 4.1, Windows NT operatsion tizimlari yetarli darajada muxofazani ta’minlay olishi mumkin.