Úshinshiden, pútkil jańalanıw hám rawajlanıw prosessi nızamlarǵa tiykarlanıwı zárúr. Jámiyette nızam ústinligi támiyinleniwi kerek, sebebi nızam ústinligin támiyinlew arqalı demokratiyalıq jámiyetti jaratıw múmkin. Bul prinsip nızamlar aldında hammeniń teńligi, nızamlarǵa ámel etiw hámme ushın da haqılı, da qarız ekenligin ańlatadı. Sosiallıq jóneltirilgen mádeniy - aǵartıwshılıq bazar xojalıǵın tiyisli túrde huqıqıy tárepten támiyinlemey turıp bunday xojalıqtı qáliplestiriwdi oyda sawlelendiriw etip bolmaydı. Bazar mexanizmin qáliplestiriwge qaratılǵan húqıqıy mexanizmdi jaratıw uzaq dawam etiwshi quramalı prosess bolıp tabıladı. Ótiw dáwirdiń birinshi basqıshınan baslap ekonomikalıq qatnasıqlardı reformalawınıń huqıqıy tiykarların jaratıwshı bir neshe jónelislerde nızamlar qabıllandı.
Ekonomikalıq nızamlar ústinliginiń támiyinleniwi hár qanday demokratiyalıq jámiettiń tiykarǵı prinsipi bolıp tabıladı. Sebebi demokratiya bul erkinlik menen birge joqarı dárejedegi juwapkershilik hám bolıp tabıladı.
Tórtinshiden, xalıqtıń demografik qúramın esapqa alǵan halda kúshli sosiallıq siyasattı ótkeriw. Mámleketlik xalıqtıń sosiallıq qorenis qatlam hám gruppaların qollap - quwatlaw boyınsha juwapker bolıwı kerek. Ózbekstannıń bazar ekonomi-kasına ótiw konsepsiyasında xalıqtıń keń qatlamların, eń áwele onıń qorinis bólegi-niń qorǵalıwın támiyinlew is - ilájların kóriw zárúr, dep qaraladı. Ótiw dáwirinde sosiallıq siyasattıń mazmunı tómendegi faktorlar áhmiyeti menen baylanıslı:
1) adamlardıń túrmıs dárejesiniń tómenligi, demografik quramı, xalıq hám semyalar quramında júmıssızlardıń kópligi;
2) adamlarda burınǵı kebiler dáwiridegi bólistiriwge xos bolǵan kem sonda da kepillikli kún keshiriw, mámleketlik qolına qaray túrıw sıyaqlı kónlikpelerdiń olar sanasına sińip ketkenligi;
3) bazar ekonomikasına ótiwdiń ózi dáslep sosiallıq qatlamlarǵa bóliniwdi payda etedi, qorǵawǵa záriw xalıq qatlamları keńeyedi. Bulardıń hámmesi mámlekettiń aqılǵa sayi sosiallıq siyasatı arqalı xalıqtıń záriw hám sosiallıq qorǵawlanıwın talap etedi.
Besinshiden, bazar ekonomikasına ótiw obektiv ekonomikalıq nızamlar talapların esapqa algan halda, ótken zamandaǵı revolyusiyalıq shabıwlarsız, yaǵnıy evolyusion jol menen, basqıshpa - basqısh ámelge asırıladı Ózbekstan óz tariyxında túpten jańa sistemaǵa ózin aklamaǵan rejeli ekonomikadan perspektivası ámelde tastıyıqlangan erkin rawajlanıwshı bazar sistemasına otpekte. Bazar ekonomikası erkin ekonomi-kalıq sistema bolıwı menen birge, oǵada qúramalı sistema bolıp, ol strukturadan izbe - iz qáliplesetuǵın hár qıylı elementlerden ibarat, olardı birden jaratıp bolmaydı. Bazar mexanizminiń quralları jaratılıwı hám olardıń óz - arasında múwapıqlıqta nátiyjeli islewi ushın uzaq waqıt talap etiledi. Bul dáwirde ekonomikalıq jańalanıw basqıshpa - basqısh ámelge asırıladı. Bul prinsiplerdiń hámmesi demokratiyalıq jámiyet qúrıwda, ekonomikasın reformalawda birdey zárúrli áhmiyetke iye.
Do'stlaringiz bilan baham: |