|
16 -súwret tıshqan miyasining ishine juqtırıw.
Murın ishine juqtırıw -Qoyannan tısqarı
kópshilik laboratoriya haywanlarinin' murnına
material tamızńlǵanda aksa urıwı sebepli virus
saqlawshı suspenziyanı shashıp jiberedi.
Dem alıp atırǵanda murınǵa tamızıjǵan material,
hawa menen tereńligine kiredi. Qoyannin' narkozsiz bas
bólegin keyin basıp qaratǵan halda virus saqlawshı suspenziya tamshılatib juqtıriladi.
Miydin' ishine juqtırıw -Tıshqannıń bas terisini shep qo'lnin' kórsetkish barmaǵı menen jelke tárepine qaray tartıladı. Kózdin' sırtqı tárepinen ótetuǵın ortanǵı sagital sızıqtan hám oǵan perpendikulyar bolıp payda bolǵan kvadratnin' ortasındaǵı noqatqa sheklewshisi bar shprisli iyne 1-2 mm kiritiledi (16 -súwret).
Aq kalamushlardin' mıyı ishine trepanatsiyalangan tesik arqalı juqtıriladi, jas qoyan hám teńiz shoshqalarinıń kóz almasinin' ústindegi eń juqa bas súyeki tesilip juqtıriladi. Bul halda da iyneni 4-5 mm den kóp kirgizbew ushın shekleniwi bar iyneden paydalanıladı. Ǵarrı Haywanlardin’ miyinin' ishine trepanatsiyalanǵan tesik arqalı juqtıriladi. (17-súwret).
Haywanlarǵa virus juqtırılǵannan keyin, bólmelerge jaylastırılıp, juqtırılǵan virus yamasa tekserilip atırǵan materialdı ekspertiza nomeri, juqtırılǵan Haywanlardin’ sanı, juqtırılǵan waqıtı jazılǵan jarlıq asib qóyıladı.
Jumıs jurnalında virustin' atı yamasa tekserilip atırǵan materialnin' ekspertiza nomeri, juqtırılǵan Haywanlardin’ sanı hám xarakteristikası, belgisi, juqtırıw usılı hám virustın' muǵdarı jazılǵan boladı.
Haywanlardı gúzetip barıp, olardın' sırtqı dúzilisine, jıldamlıǵına, awqatlanıwı hám t.b. itibar beriledi. Sonı inabatqa alıw kerek juqtırılǵannan keyin birinshi saatlarda haywanlardı óliwi travma yamasa tekserilip atırǵan materialdı uwlı zatlı tásiri sebepli júz bolıwı múmkin.
Laboratoriya haywanları organizminde viruslardin’ kóbeyiw belgileri
Juqtırılǵannan keyin haywanlar hár kúni qadaǵalaw etilip klinikalıq jaǵdayı gúzetiledi. Organizmnin' bayqaǵısh kletkalarında viruslardin’ kóbeyiwi nátiyjesinde kletkalar jaralanadı yamasa o'ledi. viruslar menen jaraxatlanıw kem muǵdarda bolsa, ol halda organ funksiyasın atqarıp turıwshı bir bólegi yamasa barlıǵı pútkilley buzıladı. Bul bolsa haywannin' málim dárejede minezin, jaǵdayın ózgeriwi menen keshedi.
Respirator traktı kletkalarında virustın' reproduksiyalanıwı nátiyjesinde qırıldaw, jótel, háńsirew júz bolsa, mıy kletkalarında virusyın' kóbeyiwi sebepli tartısıp qalıw, láńlik, láńlik hám t.b gúzetiledi.
Organizmnin' jaǵdayında hám funksiyasın orınlawında kózge kórinetuǵın ózgerislerdin' payda bolıwı keselliknin' klinikalıq belgileri dep ataladı. Olardı tájiriybe ushın juqtıriliw sebepli payda bolıwı virus kóbeygenligin kórsetiwshi dálil esaplanadı. (18-súwret).
Bunda tek ǵana payda bolǵan ayriqsha ózgeris inabatqa alınıpǵana qalmay, bálki jasırın dáwirdin' uzaq bolıwı málim bir kesellikke tán esaplanadı.
Jasırın dáwir qozǵawtıwshınin' ózgesheligine baylanıslı bolmay, bálki virustın' muǵdarına, organizmge kirisiw jolına hám organizmnin' jaǵdayına da baylanıslı.
Biologiyalıq tájiriybe ótkeriw, yaǵniy virustı ushıratıw ushın juqtırılǵan laboratoriya haywanlarında keselliknin' klinikalıq belgileri payda bolıwı tekserilip atırǵan patmaterialda virus bar ekenliginen dárek beredi.
Mısal ushın : sharshad, ıshteynin' tómenlewi, hánsirew hám t.b belgiler kópshilik dáwirde ajralıp turatuǵın ózgeshelikke iye bolmay, tekseriwdin' bul basqıshında qaysı túrdegi virus kesellik shaqırganlıǵına juwmaq soǵıwdin' ılajı bolmaydı.
Ushıratılǵan virus bunday jaǵdayda serologik reaksiya járdeminde indentifikatsiyalanadi. Bul halda belgisiz antigen bolıp, tájiriybe ushın virus juqtırılǵan haywanlardı jarıp kóriw sebepli alınǵan material quramındaǵı virus esaplanadı. Ayırım halda kesellik ólim menen tawsıladı, tap sonday jaǵday virus juqtırılǵannan keyin payda bolıp virustı organizmde kóbeyiw belgilerinen biri esaplanadi.
Organizmde virus kóbeygenligin klinikalıq belgilerinin' payda bolıwı hám haywannin' óliwin kórsetip ǵana qalmay, bálki virus juǵıwı sebepli ólgen kletkalar hám toqımalarda kórinetuǵın ózgerisler payda bolıwı kóriledi.
Patologoanatomik ózgerisler reńinin' ózgeriwi, úlkenligi organnin' forması hám konsistensiyasi hám de normada ushramaytuǵın kiritpelerdin' payda bolıwında kóriledi.
Laboratoriya haywanlarına juqtırılǵanda materialda virustı bar ekenin ush keselliginin' belgi, patologoanatomik ózgerisleri hám ólimi ańlatadı. Attan alınǵan patologikalıq materialdaǵı virus, aq tıshqanlar organizminde klinikalıq belgilerdi ańsat ǵana payda etip kóbeye almaydı.
Birinshi passajda virusdin' ayırım bólekleri ózine uyqas bolǵan bayqaǵısh kletkalardı tapsa, bul organ ushın júdá az bolıp organizmde kózge kórinetuǵın ózgerisler payda bolmaydı. Bunday passaj “soqır passaj “ dep ataladı.
Juqtırılǵan organizmde keselliktin' belgileri payda bolmasa, málim eki intervaldan keyin haywanlar óltiriledi hám jarıp korilgennen son’, patologikalıq material alınadı. Bul materialda virus kóbeyiw nátiyjesinde toplanǵan boladı. Birinshi passajdan alınǵan material suspenziyasi menen sol túrdegi haywanǵa juqtıriladi.
Bul waqıtta birinshi passajga salıstırǵanda kóbirek virus bóleksheleri organizmge túsip sonday sharayatta ko'beye baslaydı. Lekin ekinshi passajda da virus juqpalı muǵdarǵa shekem toplanbay kózge kórinetuǵın ózgeris shaqırmawi múmkin. Ol halda ekinshi passaj boladı.
Joqarıdag’ilarga tıykarlanıp, úshinshi passaj ótkeriledi. Keselliknin' belgileri payda bolıwı tekserilip atırǵan materialda virus bar ekenliginen dárek beredi. Sonday juwap reaksiyasın bergen haywannan alınǵan virus saqlawshı materiall ajıratıp alınǵan virus esaplanadı. virustı ushıratıw ushın laboratoriyanin' basqa tiri sislarida joqarıdaǵı kózqarasqa tıykarlanıp biologiyalıq tájiriybe qoyıp kóriledi. viruslardı ushıratıwda hám ajıratıp alıwda tábiy beyim haywanlar isletiledi. Sebebi olar aldınan maslastırıwǵa mútáj bolmay, birinshi passajda-aq málim belgilerdi payda etedi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
