Tema: Viruslardiń tiykarǵı qásiyetleri, virus saqlawshı material menen islew qaǵıydaları hám qawipsizlik texnikası

6.TEMA: Labarotoriya haywanları hám olardı virusologiyada qollaw, saqlaw, baǵıw
Virusologiyada laboratoriya haywanlarınan paydalanıwdan maqset viruslar tiri kletkalarda kóbeyiwi sebepli virusologiyanin' rawajlanıw basqıshlarında viruslardı ósiriw, tekseriw ushın arnawlı sharayatta o'stirilgen laboratoriya haywanları organizminen paydalanılǵan.
virusologiyada laboratoriya haywanlarınan tómendegi maqsetlerde paydalanıladı :
- patologik materiallarda virustı ushıratıwda ;
- patologik materialdan virustı birinshi bar ajıratıwda ;
- virus massasın toplawda ;
- laboratoriya sharayatında virustı aktiv túrde saqlawda ;
- virusti titrlawda;
- neytrallaw reaksiyasında test-ob'ekt retinde;
- giperimmun sarısuw alıwda.
Bárinen burın, laboratoriya haywanlarınan potologik materialdaǵı virustı biologiyalıq tájiriybe qoyip indikatsiyalaswda paydalanıladı. Sol maqsette patmaterialdan suspenziya tayarlab laboratorya haywanlarına juqtırılǵan hám olardın' juqtırılǵan materialǵa qanday reaksiya beriwi gúzetilgen.
virusologiyanin' laboratoriya ámeliyatında qutırıw keseline diagnoz qoyıw ushın tıshqanlarda, tawıqlarnin' juqpalı bronxit keselliginde bolsa shójelerde biologiyalıq sınap kóriledi. Kóbinese haywanlar arasında virusnin' bar ekenligi kem spetsifik belgiler berip tiykarinan qaysı virus bar ekenligi tuwrısında juwmaq qila almaymiz. Onin’ túrin anıqlaw ushın taǵı tekseriw jumısların aparıw talap etiledi.
Málim kesellikte ayırım halda biologiyalıq sınap kóriw spetsifik bolǵan ayriqsha klinikalıq kóriniste boladı. Ol waqıtta biologiyalıq sınap kóriw nátiyjesine tiykarınan patologikalıq material quramında virusnin' bar ekenin bilip ǵana qalmay bálki virustin' túri tuwrisinda juwmaq shıǵarsa boladı. Mısalı, ólgen shoshqa balasinin' parenximatoz organınan tayarlanǵan suspenziyani qoyannin' muskul ishine jiberiw hám jibergen orında shıdap bolmaytuǵın qishiw, terisi hám muskul toqımasın tislep, tirnap taslawı hám ólimi Aueski virusı juqtırılǵanlıǵınan dárek beredi. Sonday halda biologiyalıq sınap kóriwnin' oń nátiyjesi tekǵana virusnig bar ekenligi hátte, onin’ qaysı túrge tiyisliligin anıqlawǵa da járdem beredi.
Biologiyalıq tekserip kóriw kópshilik halda spetsifik bolǵan belgilerdi kórsetiwin tawıq yamasa kepternin' sheshek gúl virusı juqtırılǵanda hám tawıqta, qózishaqlarda - qo'ynin' sheshek gúl virusı juqtırılǵanda hám soǵan uqsas tábiy moil haywanlarǵa virus juqtırılǵanda ayriqsha belgilerdi beredi.
Kesellik juqtırılǵan haywannan alınǵan virus saqlawshı material ajıratıp alınǵan virus esaplanadı. Tájiriybe jolı menen kesellik juqtırılǵan haywanlar organında virus toplanǵanan keyin, indentifikatsiyalanadi hám keyininen virusqa qarsı vaksina óndiriste paydalanıw múmkin.
Tiri sis retinde jańa tuwǵan qoyan balalarınan virustı toplaw ushın paydalanıp belokǵa qarsı lapinizatsiyalangan gidrookis alyumin saponinformal vaksina tayarlanadı.
Laboratoriyalarda kóbinese viruslardı uzaq múddetke aktiv jaǵdayda saqlap turıw talap etiledi. virustı tiri sislarga, sonday-aq laboratoriya haywanlarinin' organizminde passaj qılıw jolı menen saqlap turıladı hám saqlaw ushın konservatsiyalovchi jaǵdayǵa qóyıladı.
Hár qanday tezlik menen viruslardı konservatsiyalaganda da óz aktivligin joǵatadı. Qaytaldan passaj qılıw sebepli virus tazadan tiklenedi. virusnin' jańa populyatsiyasini alıw ushın bayqaǵısh tiri sisga juqtırıw passaj dep ataladı. virus menen islegende kópshilik halda virustı juqpalı titrini biliw yamasa material daǵı konsentraciyasın anıqlaw kerek. Onı anıqlaw ushın hár túrlı suyultirilgan virus saqlawshı material menen, tekserilip atırǵan virusqa bayqaǵısh bolǵan tiri sisga, sonday-aq, laboratoriya haywanlarına juqtırıp gúzetiledi. viruslardı titrlash máselesi 7-TEMÁke kórip shıǵıladı.
virus infekciyasına diagnoz qoyıwda, laboratoriya haywanları indikator retinde qollanıladı, sonın' ushın virustı antitelo menen aralastırıp neytrallaw reaksiyası qóyıladı hám giperimmun sarısuw alıwda paydalanıladı.