Тема: Темперамент. Темперамент жөнүндө жалпы түшүнүк

2. Темпераменттин табиятын түшүндүрүүчү негизги теориялар.

Темпераменттин табиятын, тейлөө сферасын, башка психикалык прцесстер менен болгон карым-катнашын түшүндүрүнө ар түрдүү теориялар, пикирлер бар. Алгач теиперамент түшүнүгүн башка психикалык процесстерден айырмалап кароодогу пикирлерге токтолуп көрөлү.

1. Личность жана темперамент түшүнүктөрүн маанилеш, бир көрүнүш катары карашат.
2. Темпераментти негизги деп, личносттун калыптанышын ага көз каранды деңгээлде койгон пикир бар
3. Темперамент өзүнчө, өзгөчө психикалык процесс катары жашабайт деген багыт да кездешет.
Темперамент категориясын түшүнүүдөгү, анын башка психикалык түшүнүктөр менен болгон карым-катышы жөнүндөгү мындай карама-каршы пикирлердин болушу, албетте, бул маселенин али терең изилдене электиги менен түшүндүрүлөт. Темпераменттин табиятын аныктоого аракеттенген бир катар теориялар белгилүү. Темперамент физиологиялык жана психикалык багытта изилденип келүүдө. Темпераменттин табиятын физиологиялык багытта түшүндүрүүдө аны кандын химиялык составы, кан тамырлардын жоондугу туурасы, нерв тонусу, булчуң ткандары жана нерв системасынын касиеттери менен байланыштырып тандаган гипотезалар кездешет.
Жогорку божомолдордун ичинен окуу китептеринен кеңири орун алып жүргөн эки (гуморалдык, неврологиялык) көз карашка токтолобуз.
Гуморалдык теория, латын сөзү «суюктук» деген маани берет. Гуморалдык теориянын автору – биздин заманга чейин жашаган грек дарыгери Гиппократ. Ал адамдын бири-бирине айырмасы же жалпы окшош касиеттери алардын денесиндеги ар түрдүү суюктук туктун-былжыр суктуктун, кандын, өттүн өз ара катышына жараша болот деп түшүндүргөн.
Гипократ жана анын окуучулары өздөрүүнүн ушундай идеяларына таянып, темпераменттин төрт түрүн бөлүп карашкан.
Сангвиник (кан - латынча сангвис) темперамент. Денеде кандын, адалын көбөйүп кетишинен адамдар өздөрүн шайыр, жаркын маанайда алып жүрүшөт.
Флегматик (былжыр суюктук - флегма) темперамент.
Денеде баш мээ бөлүп чыгарган былжыр суюктун, суунун басымдуу болушу адамдын өз чөйрөсүнө кайдыгер, бейтарап болушуна
алып келет.