Tema: Statistikaliq baqlaw

Statistikali’q toplaw ha`m gruppalaw

• Mirzanov B.
• 21. 02. 2018

REJE: 1. Statistikada toplaw: tu`rleri ha`m mazmuni 2. Statistikaliq gruppalaw metodi: mazmuni, a`hmiyeti ha`m tu`rleri 3. Ekilemshi gruppalaw

• Statistikaliq baqlaw u’yrenilip atirg’an waqiya haqqinda ko’birek mag’liwmatlardi toplawg’a mu’mkinshilik beredi, biraq bul aling’an mag’liwmatlar waqiya haqqinda uliwma na’tiyje shig’ariwg’a mu’mkinshilik bermeydi. Sonin’ ushin da gezektegi waziypa mag’liwmatlardi bir sistemag’a tu’siriw, qayta islew. Bul basqish ha’r qanday statistikaliq izertlewdin’ ekinshi basqishi bolip, statistikaliq baqlaw materiallarin svodkalaw ha’m gruppalaw dep ataladi.

• Toplaw (svodkalaw) a’piwayi ha’m quramali toplawlarg`a bo’linedi:

• Svodkalaw sho’lkemlestiriwine qaray eki bo’linedi:

• Statistikaliq gruppalaw dep waqiya ha’m protsesslerdi teren’ ha’m ha’r ta’repleme u’yreniw maqsetinde en’ kerekli, xarakterli belgiler boyinsha birdey gruppa ha’m kishkine gruppalarg’a bo’lip u’yreniwge aytiladi. Gruppalaw-u’yrenilip atirg’an ha’diysenin’ xarakterli o’zgesheligin, ondag’i nizamliqti aniqlawg’a mu’mkinshilik beredi. A’ne usi ta’repi menen ol ilmiy svodkalawdin’ tiykarg’i elementi bolip esaplanadi.

• Ha’r qanday gruppalawdi a’melge asiriw ushin da’slep gruppalaw belgisi ha’m aralig’i aniqlanadi.
• Gruppalaw belgisi degende gruppalaw ushin tiykar etip aling’an belgi tu’siniledi. Gruppalaw belgisi an’latpasina qarap atributiv ha’m mug’adarliq belgilerge, ta’sirine qarap faktor ha’m na’tiyjelik belgilerge, go’zlengen maqset ha’m waziypalarg’a qarap za’ru’r ha’m za’ru’r bolmag’an belgilerge bo’linedi.

Gruppalaw aralıg’ı belginin’ en’ u’lken h’a’m en’ kishkene variantları ayırmasının’ gruppalar sanına qatnası menen anıqlanadı. Bul jerde, i –aralıq ken`ligi Хmax -belginin’ en’ u’lken variantı; Хmin -belginin’ en’ kishi variantı; n -gruppalar sanı.