Tema: gul duzilisi, top guller hám olardiń klassifikaciyasi. Joba

4-su'wret. Ósimliklerde ushraytuǵın topgullar xillari

Gúl-forması ózgergen, ósiwi shegaralanǵan, spora payda etiwge xızmet etetuǵın generativ organ bolıp tabıladı. Gúl altı bólekten ibarat : gúl bandi, gúl ornı, kishkene kesebarg, tojibarg, shańshı hám tuqımgershilik qánigesinen shólkemlesken. Ósimliklerdiń gulleri asa túrme-túr bolıwına qaramay, olardıń bir qatar bólimleri ulıwma boladı. Gulning poya bólegi, onıń o'qi gúlbánt, onıń joqarı keńeygen bólegi bolsa gúl ornı dep ataladı.

Ápiwayı topguller.
Shingil topgulinde guller uzın gulpoyada gúlbántleri járdeminde gezek menen jaylasadı. Mısalı, kapusta, qurttana, jaq-jaq, rediska sıyaqlı ósimlikler shingil topgul payda etedi.
Zubturumning mayda gulleri uzın gulpoyada bandsiz jaylasadı. Bunday topgul ápiwayı masaq dep ataladı.
Alma, almurt, shiye, shıyediń topguli ápiwayı qalqansimon boladı. Qalqansha topgulda túrlishe uzınlıqtaǵı gúlbántli guller kalta gulpoyada gezek menen jaylasadı. Gulpoyaning tómengi bólegindegi gullerdiń bandi joqarıdagilarga salıstırǵanda uzınlaw bolǵanı ushın gullerdiń joqarı bólegi bir Qıylı tegislikte boladı (2 -súwret).
Qalın hám uzın gulpoyada bandsiz guller jaylasqan topgul so'ta dep ataladı. Mısalı, mákkediń tuqımgershilik qánigesiIi gulleri so'tada tóplanǵan. Sebarganing gulleri kalta hám qalın gulpoyada bandsiz jaylasıp, sharsimon forma daǵı bas (gellek) cha topgulni payda etedi.
Ápiwayı monopodial topgullarga tómendegiler kiredi.
Shingil (dizbek). Uzın hasası tepada bolıp birdey uzınlıqtaǵı gúlbántlerde ajırasıw guller payda boladı. Mısalı : jońıshqa, shirach, jer ǵoza, aq akatsiya hám taǵı basqa.
Ápiwayı masaq -uzın tiykarında, gúl bandsiz guller jaylasqan boladı. Mısalı : zubturum, óleń shóp guli.
Dáste topgul bir gúl bandida bir neshe gúl jaylasqan boladı. Mısalı : alma, almurt.
Qasnaq - piyaz hám shıye gulide payda bolıp guller bir tiykarında birdey uzınlıqta gúmbez bolıp jaylasadı.
Kúshala - Ǵoza, tal, qáyin sıyaqlı ósimliklerde tómenge qaray asılıp turadı.
Sebetshe topgulda tabaǵımon gúl ornında sheksiz gúl jaylasqan boladı. Mısalı : kunga boqar, qoqio't, kók sheshek hám taǵı basqa.



Ápiwayı shingil Ápiwayı qasnaq so'ta boshcha
(eshek jońıshqa ) (piyaz ) (mákke) (sebarga)
Ápiwayı masaq qalqoncha savatcha kuchala
(zubturum) (alma ) (qoqio't) (tal)