Tema Araliqtan oqiw ha`m araliqtan oqitiw tu`sinikleri. Araliqtan oqitiwdin’ bu’gingi awhali Reje

Tema 3. Araliqtan oqiw ha`m araliqtan oqitiw tu`sinikleri.
Araliqtan oqitiwdin’ bu’gingi awhali
Reje:
1. Araliqtan oqitiw tu’sinigi
2. Tın`lawshılardı aralıqtan turıp oqıtıw
3. Araliqtan oqitiwdin’ bu’gingi awhali
Tayanish tu’sinikler: Aralıqtan oqıtıwdın` sıpati, xabar, kommunikatsiya, distant education, Araliqtan oqitiw texnologiyasi.
Aralıqtan oqıtıw (AO) – xabar kommunikatsiya texnologiya (komp`yuterler, telekommunikatsiya, multimedia) quralları ha`m ilimiy tiykarlangan oqıtıw usılların qollap, bilim (ku`ndizgi, sırtqı, eksternat) alıw forması. Oqıtıwdın bul forması oqıwshılarga sa`ykes oqıw predmetin erkin tanlaw, oqıtıwshı menen baylanıs qılıw waqıtların tamiyinleytug`ın da`stu`riy, jan`a xabar ha`m kommunikatsiya texnologiyalarına tiykarlanıp, oqıtıw protsessi oqıwshının kay jerdeligi ha`m waqıtka baylanıslı bolmagan jag`dayda amelge asırıladı. Oqıwshı oqıw ornına qatnamay, oqıtıwshı yaki oqıw ornının t`yutorlarınan barkulla maslaxat alıp oqıw imkaniyatına iye [14].
Aralıqtan oqıtıw (distant education) – xabar texnologiyasınan paydalangan jag`dayda, aralıqtan turıp oqıw xabarlarının almasıwın ta`miyinleytug`ın, oqıw protsessin alıp barıw ha`mde baskarıw sistemasın amelge asıratugın bilim ha`m ko`nlikpelerdi iyelew protsessi boladı [13].
Aralıqtan oqıtıw – oqıw protsessine tiyisli bolg`an barlıq komponentler (makset, mazmun, metod, sho`lkemlestiriw forması, oqıtıw kuralları x.t.b.), internet – texnologiyasının arnawlı kuralları ha`m baskalar menen amelge asıratugın ha`mde interaktivlikti ko`zde tutqan oqıtıwshı ha`m oqıwshının aralıqtan turı o`z-ara baylanıs qılıwı bolıp esaplanadı [14].
Aralıqtan oqıtıwdın tiykarg`ı makseti tın`lawshılardın qay islenwine qaramay dun`yadag`ı qa`legen oqıw ornındagı oqıw imkaniyatın jaratıw, oqıw orınlarındag`ı professor – oqıtıwshılarının tajiriybelerinen paydalang`an jag`dayda, bilim sıpatın asırıw, oqıwshılardın` u`zliksiz bilim alıwların tamiyinlew ha`m bilimnin tu`rli formaların bir-birine jaqınlastırıwdan ibarat.
Aralıqtan oqıtıw sitemasının da`stu`riy oqıw formasınan o`zgesheligi onın iyiliushenligine baylanıslı joqarı xareketshenligi, tın`lawshılardın` o`z betinshe islew imkaniyatının joqarılıg`ı oqıw uslublıq ta`miynatının tu`rli formada bolıp, olar tın`lawshılardın qay jerde ekenligine karamay oqıw protsessii na`tiyjeliligin asırıwg`a imkaniyat beredi.
Aralıqtan oqıtıw sistemasına to`mendegilerdi kirgiziw mu`mkin:
- da`slepki sho`lkemlestirilgen isler (da`stu`riy ta`rtipte o`tkiziwide mu`mkin). Bul o`z ishine gruppanı formalastırıw, tın`lawshılar menen tanısıw, olardın` baslang`ısh bilimlerin anıqlaw ushın go`zlengen (kiriw) testten o`tkeriw, kiriw sabaqların payda etiw oqıw ushın za`ru`r bolg`an oqıw dereklerin usınıw ha`m baska sho`lkemlestiriw maseleleri;
- tın`lawshılarg`a elektron bayanat ha`m qollanbalar uzatıw;
- tın`lawshılardı t`yutor – maslahatshi menen jazba jumısın;
-professor–oqıtıwshılardın` tın`lawshılar menen jazba jumısların. Bul, o`z na`wbetinde, elektron pochta arqalı maslahatlerdi, teleushırasıwlar ko`rinisindegi seminarlardı, elektron testtin o`tkeriliwi, tın`lawshılardı internet tarmag`ı arqalı o`z betinshe islewin, audio-video qollanbalar menen o`z betinshe islewdi, ekspertsistemalarındag`ı bilimler bazasın este saqlap qalıwdı;
- tın`lawshılardı o`z betinshe isleuin;
- usı tekseriw (imtixan) pitkeriw jumısın (referat) tayarlaw ha`m korg`aw, tın`lawshılarg`a diplom yaki sertifikattı tapsırıw;
- turli ko`rinistegi teleushırasıw (maselen, kurs boyınsha, oqıw ornı boyınsha yaki global tarmaklı)lardı o`z ishine aladı.
Aralıqtan oqıtıw sistemasının ha`reketshen`lik ko`rinisin oqıw auditoriyaların payda etiw ha`m tekseriw, oqıw metodikalık qollanba ha`m elektron kitapxanalar sho`lkemlerin, komp`yuter tarmag`ının global tarmag`ının ha`mde aymaklık esaplaw kurallarınan, sonday-ak, t`yutor-maslahatshı ha`m oqıtıwshılardı tayarlaw sıyaqlı oqıw kurallarına na`tiyjeli paydalanıwdı rejelestiriw mashqalaların keltirip shıg`aradı.
Araliqtan oqitiw texnologiyasi
Distantsion texnologiya - bul interaktiv oqitiw texno-logiyasi: instruktor ha`m student. Instruktor studenttin` jeke qa`biletin esapqa aladi. Student kurs xaqqinda informatsiya aladi. Bul studentke teren` ha`m tezirek materialdi o`zlestiriuge mu`mkinshilik beredi. Studentte bilimge um-tiliwshiliqti asiradi. Oqiwshinin` pedagogikaliq uqi-bin ko`teredi sebebi interaktiv oqitiw pedagog o`z bilim-in turaqli teren`lestirip turiwin talap etedi. Ta`biyi bul oqitiwdin sapasina o`z ta`sirin tiygizedi.
Distantsion ta`limnin` du`zilisi
Araliqtan oqitiw to`mendegi elementlerden turadi:
 Oqitiwshi
 T`yutor-instruktor
 Student
 Kommunikatsiya