Тема 1: Xojalıq júritiwshi sub’ektler finansınıń mánisi hám funksiyaları

2. Zɪyansɪzlɪq analizi

Ziyansɪzlɪq muǵdarɪ – firma payda alɪwdɪ baslawdan aldɪn satɪwɪ lazɪm bolǵan ónim muǵdarɪ
Bir firmada energiya qárejetleri tiykarɪnan ózgermeytuǵɪn bolsa, jáne basqa firmada olar ónim kólemine qarap ózgeriwi múmkin.
Sonday aq, ayrɪm qárejetler bazɪda ózgermeytuǵɪn bolɪwɪ múmkin, sońɪn ala bolsa óndiris kólemi joqarɪ dárejege kóterilgennen soń olar da keskin kóteriledi hám ózgermey tura beredi; óndiris kólemi jáne ósse, olar da kóbeyedi. Bunday qárejetler yarɪm-ózgeriwsheń yaki yarɪm-ózgermeytuǵɪn qárejetler dep atalɪwɪ múmkin. Tańlaw siziń ɪqtɪyarɪńɪzda, sebebi hár eki termin de ámeliyatta qollanɪladɪ. óndiristi qadaǵalawshɪlarǵa tólenetuǵɪn is haqɪ buǵan mɪsal bolɪwɪ múmkin. Qɪsqa múddet óndiris kólemin 15 procentke qɪsqarttɪrɪp turɪwǵa tuwra kelse, kárxana qadaǵalawshɪlarɪ is haqɪn da 15 procentke qɪsqarttɪrɪwɪ durɪs emes. Soǵan uqsas, satɪwshɪlarǵa tólenetuǵɪn komission haqɪ olar kóbirek satqan sayɪn artɪp baradɪ. Qárejetlerdiń bul túrdegi ózgesheligi 3 sɪzɪlmada súwretlengen. 
Ziyansɪzlɪq modelin qollaw hám quramalɪ qárejetler strukturasɪ máselesin sheshiw ushɪn finanslɪq menedjer rejelestirilip atɪrǵan maqsetler ushɪn eń múnásip óndiris kólemin anɪqlaw (1) hám usɪ óndiris kólemine muwapɪq ráwishte yarɪm-ózgeriwsheń qárejet statyalarɪnɪń bir bólimin ózgermeytuǵɪn, qalǵanɪn bolsa ózgeriwsheń qárejetlerge ajɪratɪw arqalɪ olardɪń qunlɪ nátiyjeliligin anɪqlawɪ shárt. Haqɪyqɪy biznes procesinde bul process házil emes. Ol haqɪyqɪy ziyansɪzlɪq esap-kitaplarɪn júritiwge qaraǵanda qárejetlerdi ózgermeytuǵɪn hám ózgeriwsheń kategoriyalarǵa ajɪratɪwda sanlar menen islewge kóbirek waqɪt sarplaytuǵɪn analizshi ushɪn ádettegidey esaplanadɪ.
Jámi dáramat hám óndiris kólemi. Ózgermeytuǵɪn hám ózgeriwsheń qárejetlerden tɪsqarɪ, ziyansɪzlɪq modeli sawdadan alɪnǵan jámi dáramat hám óndiris kólemi kibi áhmiyetli elementlerdi de óz ishine aladɪ. Jámi dáramat jámi sawda kóleminiń puldaǵɪ qunɪn ańlatadɪ hám ol ónim birligi bahasɪn satɪlǵan ónim muǵdarɪna kóbeytiw arqalɪ anɪqlanadɪ. Óndiris kólemi bolsa firmanɪń aktivlik dárejesin bildiredi hám onɪ birlik muǵdarɪnda yaki pulda ańlatɪw múmkin.