Tema-1 «Salıqlar h’a’m salıqqa tartıw» arnawlı kursın oqıtıwdın’ za’ru’rligi, maqseti h’a’m wazıypaları O’zbekstan Respublikası salıq sisteması h’a’m salıq qatnasıqları subektlerinin’ h’uqıq h’a’m de minnetlemeleri. Rejesi

5. Suw resurslarınan paydalang’anlıg’ı ushın salıqtın’ engiziliwi h’a’m salıq to’lewshilerdin’ quramı.
O’zbekstan sharayatında suw qa’dirli esaplanadı. Sebebi elimizdin’ awıl-xojalıg’ı tiykarınan suwg’arılatug’ın jerlerden ibarat. Suw h’a’r qanday ma’mleket ushın tiykarg’ı baylıq esaplanadı.
1998-jılg’a shekem suwdan paydalanatug’ın ka’rxanalar «suw ushın to’lem»to’leytug’ın edi. 1998-jıl 1-yanvardan baslap suw resurslarınan paydalang’anı ushın salıq engizildi. Bul salıq 2007-jılg’a shekem ulıwma ma’mleketlik salıqlar quramına kirip, respublika byudjetinin’ tiykarg’ı da’ramat dereklerinin’ biri bolıp esaplanadı.
2010-jıl Ma’mleketlik byudjetke suw resurslarınan paydalang’anı ushın salıq tu’simi 43509 mln. sum tu’siwi boljaw etilgen bolıp, bul byudjet da’ramatlarının’ 0,5 payızın quraydı.
O’zbekstan Respublikası Prezidentinin’ 2007-jıl 12-dekabrdegi 744-sanlı qararına tiykarlanıp usı salıqtın’ tu’simi jergilikli byudjetlerdin’ Ma’mleketlik byudjettegi u’lesin ko’beytiw maqsetinde tolıq mug’darda jergilikli byudjetler da’ramatlarına o’tkizildi.
O’zinin’ xızmetinde suwdan paydalanıwshı yuridikalıq ta’repler, diyxan xojalıqları (yuridikalıq ta’rep bolg’an h’a’m yuridikalıq ta’rep bolmag’an) h’a’m de isbilermenlik xızmetin a’melge asırıwshı fizikalıq ta’repler suw resurslarınan paydalang’anı ushın salıq to’lewshiler bolıp esaplanadı. Elimizde ma’mleketlik byudjet da’ramatlarının’ tiykarg’ı deregin ta’miynlep beretug’ın, salıq to’lewshiler bolıp, Shiyrin GRES Taxiatash GRES, Tashkent GRES h’a’m usıg’an uqsag’an GESler esaplanadı.
Salıqqa tartıwdın’ ayırım ta’rtibi ornatılg’an to’lewshiler h’a’mde kommertsiyalıq emes sho’lkemler tiykarg’ı xızmet tu’ri menen bir qatarda basqa xızmet tu’rleri menen shug’ıllansa, olar o’z-aldına esap-sanaq alıp barıwları h’a’m usı xızmet tu’rinde paydalang’an suw ko’leminen kelip shıg’ıp suw resurslarınan paydalang’anı ushın salıq to’lewi kerek.
6. Salıq salıw obekti, bazası h’a’m salıq stavkaları.
Jer u’sti h’a’m jer astı dereklerinen paydalanılg’an suw resursları salıq salıw obekti esaplanadı. Jer u’sti dereklerine da’ryalar, ko’ller, suw saqlag’ıshlar, jerdin’ ju’zindegi suw derekleri, h’a’r qıylı kanal h’a’m h’a’wizler kiredi.
Jer astı dereklerine artezian qudıqları h’a’m skvajinalar, vertikal h’a’m gorizantal kollektor tarmag’ı kiredi.
Paydalanılg’an suw resurslarının’ ko’lemi salıq salıw bazası esaplanadı.
Suw resurslarının’ jer u’sti h’a’m jer astı dereklerinen alıng’an suw o’lsheytug’ın a’sbaplardın’ ko’rsetiwi tiykarında anıqlanadı.
Suwdan o’lsheytug’ın a’sbaplarsız paydalanılg’an ta’g’dirde, onın’ ko’lemi suwdan paydalanıw limitlerinen, suwdan paydalanıwdın’ texnologiyalıq h’a’m sanitariyalıq normalarınan, eginler h’a’mde tereklerdi suwg’arıw normalarınan yaki mag’lıwmatlardın’ tuwrılıg’ın ta’miyinlewshi basqa usıllardan kelip shıqqan jag’dayda anıqlanadı.
Salıq to’lewshiler jer u’sti h’a’m jer astı dereklerinen alıp paydalanılg’an suw resursları ko’lemlerinin’ o’z-aldına esabın ju’rgizedi.
2010-jılı suw resurslarınan paydalang’anı ushın salıq stavkaları to’mendegi keste mag’lıwmatlarında keltirilgen.
Suwdan awıl-xojalıq eginlerin suwg’arıw ushın paydalantug’ın ja’rdemshi xojalıqlarına iye yuridikalıq ta’repler, ilim-izertlew sho’lkemleri h’a’m oqıw orınlarının’ oqıw-ta’jriybe xojalıqları salıqtı awıl-xojalıq ka’rxanaları ushın belgilengen stavkalar boyınsha to’leydi.