Tema : Mikrosxemalar. Mikrosxema elementleri. Mikrosxemalardi belgilew. Elektron ásbaplardıń dinamikalıq jumıs rejimi


Mikrosxemalarni belgilew hám qollanıw túrleri



Download 251,52 Kb.
bet3/8
Sana30.06.2022
Hajmi251,52 Kb.
#720332
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Radioelektroniak kursavoy (Автосохраненный)

Mikrosxemalarni belgilew hám qollanıw túrleri.
Bulsiz ámelde barlıqtı oyda sawlelendiriw qıyın zamanagoy dam? Álbette, zamanagóy texnologiyalarsız. Ayrim zatlar biziń turmısımizǵa sonshalıq kirdi, júdá zerikerli bolıp qaldı. Internet, televizor, mikroto'lqinli pechler, kir juwıw mashinaları – bularsiz oyda sawlelendiriw qıyın. Zamanagoy dúnya ham , álbette, ol jaǵdayda ózińiz.
Búgingi texnologiyanıń derlik barlıǵın haqıyqattan da paydalı hám zárúr etetuǵın zat ne?
Qaysı oylap tabıw rawajlanıw ushın eń keń múmkinshiliklerdi usınıs etdi?
Insaniyattıń eń almastırıp bolmaytuǵın jańa ashılıwlarınan biri bul mikrosxemalardi islep shıǵarıw texnologiyası bolıp tabıladı.
Oǵan raxmet zamanagoy texnologiya sonday kishi ólshemge iye. Bul ıqsham hám qolay.
Hámmege belgili , uyge mikrosxemalardan ibarat júdá kóp zatlar sıyıwı múmkin. Olardıń kóbisi shalbardin qaltasına siyadi hám kiyim-kenshek bolıp tabıladı.
Nátiyjege erisiw hám mikrosxemani alıw ushın ilimpazlar kóp jıllar dawamında islediler. Dáslepki sxemalar búgingi normalar boyınsha juda úlken edi, zamanagóy muzlatqish pútkilley quramalı hám quramalı sxemalardan ibarat emesligine qaramastan, olar muzlatqishtan úlkenlew hám salmaqlilaw edi. Bul sıyaqlı hesh nárse! Onıń bir kishkenesi bar, biraq paydalılıǵı boyınsha eski hám úlken kólemlileriden ústin bolıp tabıladı. Bul jańa ashılıw ilim hám texnologiyanıń jáne de rawajlanıwına turtki bolǵan shumǵa sebep boldı, tabıs boldı. Mikrosxemalardi islep shıǵarıw ushın úskeneler shıǵarıldı.
Mikrosxemalardi islep shıǵarıw ańsat jumıs emes, biraq baxtga kóre, insan islep shıǵarıw wazıypasın ılajı bolǵanınsha ápiwayılastiratugin texnologiyalarǵa iye. Quramalılıǵına qaramay, dúnya boylap hár kúni júdá kóp mikrosxemalar islep shiǵarıladı. Olar turaqlı túrde rawajlandirilib , jańa ayirmashiliqlarga iye boladı. Qanday etip bular kishi, biraq aqlli sistemalar? Buǵan mikrosxemalardi islep shıǵarıw ushın úskeneler járdem beredi, bul tiykarınan tómende talqılaw etiledi.
Mikrosxemalarni jaratıwda elektroximiyaliq jatqızıw sistemaları, juwıw kameraları, laboratoriyada oksidleytuǵın kameralar, mıs elektrodozlaw sistemaları, fotolitografik hám basqa texnologiyalıq úskeneler qollanıladı.
Fotolitografik úskeneler mashinasazliqda eń qımbat hám anıq esaplanadı. Ol mólsherlengen chip tapologiyasii jaratıw ushın silikon substratda suwretlerdi, jaratıw ushın juwapker bolıp tabıladı. Fotorezist materialdıń juqa qatlamına qollanıladı, keyinirek ol fotomaska ​​ham optikalıq sistema menen nurlanadi. Úskenenń islewi dawamında naǵıs elementleriniń ólshemleri azayadı.
Jaylasıwdı anıqlaw sistemalarında sızıqlı elektr motor hám lazer interferometri jetekshi rol oynaydı. Biraq, mısalı, Moskva " Amphora" laboratoriyası tárepinen islep shıǵılǵan texnologiyada bunday baylanıs joq. Bul úy-úskene hár eki tárepte de anıqlaw háreket hám tegis tákirarlawǵa iye, bul bolsa keyinge qaytıw múmkinshiligın joq etedi.
Arnawlı filtrler nıqaptı tereń ultrafioletoviy aymaqtan shıǵatugin ıssılıqtan qorǵaydi, uzaq aylıq jumıs ushın temperaturanı 1000 dárejeden asıp ketedi.
Kem energiyalı ionlar kóp qatlamlı qatlamlarǵa qollanılǵanda assimilyatsiya etiledi. Aldin bul jumıs tek magnetronli püskürtme usılı menen ámelge asırılǵan.
Jaratıwdıń pútkil processi yarım ótkezgish kristallarin tańlaw menen baslanadı. Eń áhmiyetlisi silikon. Juqa yarım ótkezgishli gofret ayna suwretine tegislengen. Keleshekte jaratıwdıń májburiy basqıshı súwret sızıwda ultrafioletoviy nurlanıwdan paydalanǵan halda fotolitografiya boladı. Buǵan mikrosxemalardi islep shıǵarıw mashinası járdem beredi.
Mikrosxema ne? Bul juqa kremniy gofretlardan tayarlanǵan sonday kóp qatlamlı bólek. Olardıń hár birine málim bir naǵıs qollanıladı. Naǵıs ózi sızılma fotolitografiya basqıshında jaratılǵan. Plitalar ıqtıyatlılıq penen 700 dárejeden joqarı temperaturalı arnawlı úskenelerge jaylastırıladı. Atıwdan keyin olar suw menen juwıladı.
Kóp qatlamlı plastinka jaratıw procesi eki háptege shekem dawam etedi. Fotolitografiya qálegen nátiyjege eriskenge shekem bir neshe ret ámelge asıriladı.
Bul tarawdaǵı jergilikli ilimpazlar da cifrlı mikrosxemalardi islep shıǵarıw boyınsha óz texnologiyalarına iye. Mámleket boylap tiyisli profildegi zavodlar isleydi. Shıǵıwda spetsifikatsiyalar basqa mámleketlerdegi xoshametlewden onsha kem emes. Bir neshe shtatlarda rus mikrosxemalarina ústinlik beriledi. Hámmesi Batıs óndiriwshilerinen tómen bolǵan qatań baha sebepli.
Mikrosxemalar hawa tazalıǵın baqlaw sistemaları menen úskenelestirilgen bólmelerde jaratıladı. Jaratıliwdin barlıq basqıshlarında arnawlı filtrler maǵlıwmat toplaydı hám hawanı qayta isleydi, usınıń menen onı operatsiya bólmelerine qaraǵanda taza etedi. Óndiristegi jumısshılar kóbinese ishki kislorod támiynat sisteması menen úskenelestirilgen arnawlı qorǵaw kombinezonlarin kiyedi.
Chip islep shıǵarıw - bul paydali biznes... Bul tarawda jaqsı qánigeler mudami talapǵa iye. Derlik barlıq elektronika mikrosxemalardan quwatlanadı. Olar menen zamanagóy avtomobiller úskenelestirilgen. Kosmik kema olarda mikrosxemalar ámelde bolmaǵan halda isley almaydi.. Qabıllaw procesi úzliksiz rawajlandirilip, sapası jaqsılanıp atır, múmkinshilikler keneymekte, saqlaw múddeti asıp barıp atır. Mikrosxemalar onlab yamasa hátte júzlegen jıllar dawamında aktual bolıp qaladı. Olardıń tiykarǵı waziypası Jer júzinde hám odan sırtda paydalı boliw.
Zamanagóy dúnya oǵada kompyuterlestirilgen , turmısımızdıń hám jumısımızdıń barlıq tarawlarında biz menen birge keletuǵın elektron apparatlarsız oyda sawlelendiriw bolmaydı. Hám rawajlanıw toqtamaydi, biraq turaqlı túrde jaqsılaniwdi dawam etpekte: apparatlar qisqaradı hám jáne de kúshlilew, kólemli hám natiyjelilew boladı. Bul process texnologiyaǵa tiykarlanǵan mikrosxemalardi islep shıǵarıw, bul ápiwayılastırılgan versiyada bir neshe diodlar, triodlar, tranzistorlar, rezistorlar hám basqa aktiv elektron komponentlerdiń paketsiz jalǵanıwı (geyde olardıń bir mikrosxemadagi sanı bir neshe millionǵa jetedi), bir sxema menen birlestirilgen.
Yarım ótkezgish kristallari (kremniy, germaniy, gafniy oksidi, galliy arsenid) barlıq mikrosxemalardi islep shıǵarıw ushın tıykar bolıp tabıladı. Olarda barlıq elementar jalǵanıwlar ámelge asıriladı. Olardan eń kop tarqalǵanı kremniy bolıp tabıladı, sebebi ol óziniń fizikalıq-ximiyalıq qásiyetlerine kóre, bul maqsetler ushın eń uyqas yarım ótkezgish bolıp tabıladı. Gáp sonda, yarım ótkezgish materialları ótkizgishler hám izalyator ortasında jaylasqan elektr ótkezgishligi bolǵan klasqa tiyisli.Olar quramındaǵı basqa ximiyalıq aralaspalardıń quramına qaray, olar ótkizgishler hám dielektrikler retinde háreket etiwleri múmkin.
Mikrosxemalar jaratıladı juqa yarım ótkezgishli gofretda izbe-iz túrli qatlamlardı jaratıw arqalı, olar aldınan sayqalangan hám mexanik yamasa ximiyalıq usıllar menen ayna qatlamına keltiriledi. Onıń maydanı atom dárejesinde ulıwma tegis bolıwı kerek.
Qatlamlardı qáliplestiriwde, plastinka maydanında qollanılatuǵın naǵıslar júdá kishi bolǵanlıǵı sebepli, keyinirek naǵıs payda etetuǵın material tezlik penen pútkil júzege tarqaldi , keyininen fotolitografiya procesi járdeminde kereksizleri alıp taslanadı.
Fotolitografiya tiykarǵı basqıshlardan biridir chip islep shıǵarıw ham fotografiya islep shıǵarıwdı azmaz yadǵa saladı. Aldın qollanılǵan materialdıń maydanında, sonıń menen birge, jaqtılıqqa sezgir bolǵan arnawlı material (fotorezist) da tegis qatlamda qollanıladı, keyin ol quritiladi. Bunnan tısqarı, arnawlı fotomaska ​​arqali kerekli naǵıs qatlam maydanına proektsiyalanadi. Ultrafioletoviy nurlanıw tásirinde fotorezistnin ayrim jerleri óz qásiyetlerin ózgertiredi - ol kúsheyedi, sol sebepli nurlanbagan jerlerr keyinirek alıp taslanadı. Naǵıs sızıwdıń bul usılı óziniń anıqlıǵı menen sonshalıq nátiyjeligi, ol ele da uzaq waqıt dawamında qollanıladı.
Sonnan keyin mikrosxemalardagi tranzistorlar ortasında elektr baylanısı processi, tranzistorlardı bólek kletkalarǵa, kletkalardı bolsa bólek bloklarǵa birlestiriw processi júz beredı. Óz-ara baylanısıwlar tayın mikrosxemalardin bir neshe metall qatlamlarında jaratıladı. Qatlamlardı óndiriste tiykarınan mıs material retinde isletiledi, altın bolsa ásirese nátiyjeli sxemalar ushın isletiledi. Elektr jalǵanıwlarınıń qatlamlar sanı jaratılǵan mikrosxemanin kúshi hám islewine baylanıslı - ol qanshelik kúshli bolsa, ol jaǵdayda bul qatlamlar sonshalıq kóp boladı.
Sonday etip, qalıńlıǵı bir neshe mikron bolǵan elektron mikrosxemalardin quramalı úsh ólshemli dúzilisi alınadı. Keyin elektron sxema bir neshe on mikron qalıńlıqtaǵı dielektrik material qatlamı menen oralǵan. Ol jaǵdayda tek kontakt ashıladı, olar arqalı quwat hám elektr signalları keyinirek mikrosxemaga beriledi. Tómende júzlegen mikron qalıńlıqtaǵı shaqmaqtas plastinka biriktirilgen.
Islep shıǵarıw procesiniń aqırında gofretdagi kristallar individual túrde sınaqtan ótkeriledi. Keyin hár bir chip óz qutisina o'raladi, onıń járdeminde onı basqa apparatlarǵa jalǵaw múmkin boladı. Sonliqtan, paketlew turi mikrosxemanin maqsetine hám odan qanday paydalanıwǵa baylanıslı. Paketlengen chiplar stress testiniń tiykarǵı basqıshınnan ótedi: temperatura, ıǵallıq, elektr tásiri. Hám qashannan berli sınaq nátiyjelerine kóre, olar biykarlaw etiledi, saralanadı hám specifikaciyalarǵa muwapıq tastiqlanadi.
Mikro-dárejeli bólimlerdi islep shıǵarıw processinde zárúrli zat, mısalı, mikrosxemalar, islep shıǵarıw ushın ımaratlardıń ideal tazalıǵı. Sol sebepli ideal tazalıqtı támiyinlew ushın, birinshi náwbette, tolıq mórlengen, hawanı tazalaw ushın mikrofiltrlar menen úskenelestirilgen arnawlı úskenelestirilgen bólmeler isletiledi, Bul bólmelerde isleytuǵın jumisshilar ol jerga mikrozarreshelerdin kirip keliwine tosqınlıq etetuǵın kombinezonlarga iye. Bunnan tısqarı, bunday bólmelerde málim bir ıǵallıq, hawa temperaturası támiyinlenedi, olar terbelislerden qorǵalgan diywallardan qurılǵan.



Download 251,52 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish