Телекоммуникация тармоқлари ва тизимларини эксплуатация қилиш муаммолари

4G  texnologiyalarining  rivojlanishi  bilan  bog’liq  muammolar.  4G 

texnologiyalarining  shiddatli  rivojlanishiga  qaramasdan,  ekspertlar  ularni  ishga 

tushirishda  bir qancha to‟siqlar bo‟lishini  ta‟kidlashmoqda.  

Birinchidan,  ko‟plab  operatorlar  uchun  yangi  chastotalar  spektrini 

lisenziyalash  kerak  bo‟ladi,  chunki  3G  texnologiyalarida  signalni  uzatish  va  qabul 

qilish  uchun  5MGs  polosalar  yetarli  bo‟lsa,  LTE  va  WiMAX  texnologiyalaridagi 

tezlik  afzalliklariga  erishish  uchun kamida  ikki  marta keng polosalar talab qilinadi.   

Ikkinchidan,  shu  narsa  ko‟zda  tutilmoqdaki,  to‟rtinchi  avlod  tarmoqlarini 

ishga  tushirishda  kapital  xarajatlar  2G  tarmoqlaridagi,  yoki  hatto  3G 

tarmoqlaridagi  xarajatlarga  nisabatan  ancha  katta  bo‟ladi.  Bu  hol  asosan  shunday 

tushuntiriladiki,  hozirgi    kunda  foydalanilayotgan  tranzit  (magistral)  kanallar 

cheklangan  o‟tkazish  qobilyatiga  ega  (1,5–2  Mbit/s),  ya‟ni  qo‟shimcha  bu 

kanallarni  modernizasiyalash  ham talab qilinadi.   

                                                 

2

 2010  yilning oktabrida ХТI  rasmiy ravishda LTE-Advanced standartini IMT-Advanced, ya‟ni 4G  texnologiyasi 

sifatida qabul qildi. 

---

30 

 

Yana  bir  muammo  shundaki,  ko‟plab  investorlar  ehtiyotkorlik  qilishmoqda: 

o‟z  vaqtida  ko‟pchilik  3G  tarmoqlarining  imkoniyatlarini  ortiqcha  baholanishida 

“kuyib  qolishib”  bugungi  kunda  4G  loyihalaridan  kerakli  iqtisodiy  daromad 

qaytarilishiga  ko‟pam ishonishmayapti. 

Bundan  tashqari,  bozorda  haligacha  4G  abonent  qurilmalarining  yetarli 

taklifi  yo‟q.  Bu  terminallar  juda  katta  energiya  iste‟mol  qiladigan  bo‟ladi  va 

zamonaviy  akkumulyatorlarda  uzoq  ishlay  olmaydi  (hozir  shunday  muammolar, 

hatto  3G  terminallarida  ham  mavjud).  Ya‟ni  yangi  sifatli    akkumlyatorlar 

yaratilishi  kerak  bo‟ladi.  Shuningdek  Internetga  tezkor  ulanish  va  har  xil 

videoxizmatlar  hozirgi  terminallardagiga  nisbatan  o‟lcham  bo‟yicha  katta  va 

sifatliroq  displeylarni  talab qiladi. 

 

Bundan  tashqari,  mutaxassislar  4G  xizmatlari  yaqin  yillarda    abonentlar 

orasida  ommaviy  bo‟lishga  ishonmay  turibdilar.  Misol  uchun  hattoki  Yevropada, 

hozirda  3G  birinchi  tarmoqlari  ishga  tushirilganiga  5-6  yildan  oshgan  bo‟lsa  ham, 

bu  xizmatlar  o‟z  imkoniyatlarining  yarim  darajasida  ishlatilmoqda.  (Tahlilchilar 

buni  uchinchi  avlod  aloqa  xizmatlariga  o‟rnatilgan  oshirilgan  tariflar  bilan 

bog‟lashmoqda).  Demak,  4G  ning  muvaffaqiyatida  muhim  rolni  operatorlarning 

narx  siyosati  o‟ynaydi.  Haqiqatan  ham,  foydalanuvchilarning  hammasi  ham  yuqori 

tezlikdagi  Internetga  mobil  ulanish  va  shu  bilan  bog‟liq  xizmatlardan  manfaatdor 

emas  -  ko‟pchilikka  oddiy  tovushli  aloqa  kerak  xolos.  Shu  bois,  bir  necha 

ekspertlar  taxmin  qilganidek,  3G  muammolarini  hisobga  olgan  xolda,  to‟rtinchi 

avlod  texnologiyalarini  telekommunikasiya  xizmatlari  bozoriga  ta‟siri,  faqat  2015-

2020  yillarga  kelib  ahamiyatli  bo‟ladi,  deyish  o‟rinlidir.  Binobarin,  ba‟zi  bir 

operatorlar  uchinchi  avlod  tarmoqlarini  joriy  etishdan  umuman  voz  kechmoqchi 

emaslar.  Ba‟zi  bir  ishlab  chiqaruvchilar  esa  turli  sharoitlarda  foydalanuvchining 

o‟zi  tanlay  oladigan  ulanish  usuli  imkoniyatini  beradigan  4G  doirasidagi  mobil  va 

simsiz keng polosali tarmoqlarning  “chatishmasini”  yaratishni  taklif  qilmoqdalar. 

 

  

 

---

31