Телекоммуникация тармоқлари ва тизимларини эксплуатация қилиш муаммолари

LTE  texnologiyasining  yaqin  yillardagi  rivojlanish  istiqbollari.  LTE 

texnologiyasining  rivojlanishi  faol  tarzda  davom  etmoqda.  GSA  assosiasiyasining 

hisoblariga  ko‟ra,  2011  yilda  LTE  tarmoqlarini  joriy  etish  bo‟yicha  o‟z  niyatlarini 

bildirgan  mobil  aloqa  operatorlarining  soni    60  ta  davlatdagi    184  ta  kompaniyani 

tashkil  etdi  [1].  Shuningdek,  GSA  2012  yilning  oxiriga  kelib  tijoriy  ishlatishda  81 

---

28 

 

ta  LTE  tarmog‟i  bo‟lishini  taxmin  qilmoqda.  GSA  hisobotida,  shuningdek,  LTE 

tizimlarini  dastlabki  sinovini  o‟tkazishga  qaror  qilgan  20  ta  mamlakatdan  54  ta 

kompaniya–operatorlar 

ko‟rsatilgan  bo‟lib,  ular  ham  keyinchalik  tijorat 

tarmoqlarini  yaratish  ehtimolini  bildirishgan.   

 

Bu  bilan  bir  paytda,    LTE-Advanced    deb  nomlangan  navbatdagi  avlod 

standarti  spesifikasiyalari  ham  yaratilmoqda.  3GPP  ni  8  chi  relizi  ustidagi  ishlar 

yakunini  kutmasdan,  ko‟plab  еtakchi  ishlab  chiqaruvchilar  o‟zlarining  LTEni 

qo‟llab–quvvatlaydigan  qurilmalarining  birinchi  tajriba  namunalarini  taqdim 

etdmoqdalar.  Masalan,  2007  yilning  fevralida  Ericsson  kompaniyasi  dunyoda 

birinchi  marta  ma‟lumotlarni  144Mbit/s  uzatish  tezligiga  ega    LTE  jihozining 

ishini  namoyish  etdi.  2007  yilning  sentyabrida  esa  NTT  DoCoMo    kompaniyasi 

200Mbit/s  tezlikni  va  100mVt  dan  ortiq  bo‟lmagan  iste‟mol  quvvatini 

ta‟minlaydigan  jihozni  taqdim  etdi.  2008  yilning  aprelida  LG  va  Nortel 

korporasiyalari  mobil  abonentlar  110km/soat.  tezligida  harakatlanganda  50Mbit/s 

o‟tkazish  qobiliyatiga  ega  bo‟lgan  LTE  uskunasini  namoyish  qildi.    2008  yilning 

18  sentyabrida  T-Mobile  mobil  operatori  va  Nortel  Networks  kompaniyasi 

pasayuvchi  kanal  uchun  170Mbit/s,  ko‟tariluvchi  kanal  uchun  esa  50Mbit/s 

tezliklarga  erishganligi  haqida  e‟lon  qildilar.  Sinovlar  o‟rtacha  67km/soat  o‟rtacha 

tezlikdagi  avtomobilda  uchta  BS  ta‟sir  hududlarida  o‟tkazilgan  edi.  LTE  

texnologiyalarining  keyingi    rivojlanishi  yangi  3GPPni  10

 

relizi    (LTE–Advanced) 

ustida  ishlash  doirasida  davom  etadi.  Bugungi  kunda  LTE–Advanced  standarti 

qoniqtirishi  kerak  bo‟lgan  asosiy  talablar  shakllanib  bo‟lgan  [8].  Bu  talablar 

to‟rtinchi avlod texnologiyalari  oldiga qo‟yilgan  talablardir: 

-  ma‟lumot  uzatish  maksimal  tezligi  pasayuvchi  radiokanalda  1Gbit/sgacha, 

ko‟tariluvchi  radiokanalda  esa  500Mbit/sgacha  bo‟lishi  kerak  (bir  abonent  uchun 

o‟rtacha o‟tkazish qobiliyati  LTE standartiga  nisbatan uch marotaba yuqori);  

-  o‟tkazish 

polosasi 

pasayuvchi 

radiokanalda 

70MGs, 

ko‟tariluvchi 

radiokanalda   esa   40MGs; 

---

29 

 

-  spektrdan  foydalanishning  maksimal  samaradorligi  pasayuvchi  radiokanalda 

30bit/s/Gs,  ko‟tariluvchi  kanalda  esa  15bit/s/Gs    (LTEga  nisbatan  3  marotaba 

yuqori); 

-  LTE va boshqa 3GPP tizimlari  bilan  to‟la moslashish va o‟zaro ishlay olish. 

Bu 

masalalarni 

еchish 

uchun 

kengroq 

kanallardan 

foydalanish 

(100MGsgacha)  [6],  chastotaviy  dupleks  (FDD)  holatida  ko‟tariluvchi  va 

pasayuvchi    kanallar  orasidagi  o‟tkazish  polosasini  assimetrik  ajratish;  kodlash  va 

xatolarni  korreksiyalashning  takomillashtirilgan  tizimlari;  ko‟tariluvchi  kanal 

uchun  OFDMA  va  SC–FDMA  gibrid  texnologiyalari,  shuningdek,  antenna 

tizimlari  sohasida ilg‟or еchimlar  (MIMO kabi) ko‟zda tutiladi.   

Ko‟rinib  turibdiki,  bugungi  kunda  LTE  texnologiyasi  keskin  rivojlanish 

bosqichida  turibdi.    Deyarli  har  oy  standartlarning  o‟zida  ham  o‟zgarishlar  amalga 

oshmoqda

2

.  LTE  spesifikasiyalarida  ham  to‟ldirilmagan  joylar,  chala  ishlar  va 

noaniqliklar  hali  yetarli,  shuning  uchun  tarmoq  arxitekturasida  ham  yangi 

hujjatlarni  paydo bo‟lishini kutish mumkin.