Tekshirdi: Mamaraimov G’

MARTEN PECHLARINING QURILISHI VA ISHLASHI.
Marten pechi tuzilishi bo‘yicha simmetrik bo'lib, quyidagi asosiy elementlardan iborat : ish yuzasi, boshlar, vertikal kanallar, shlakchilar, regeneratorlar, borovlar, reversli va sozlovchi klapanlar, isrof chiqindilarni isitish qozonlari , gazni tozalovchi va mo‘ri. 16.1 rasmda, o'ng tomonidagi yonilg'i va havo oqimi junatiladigan vaqtdagi marten pechining sxemasi ko'rsatilgan. Regeneratorning oldindan qizdirilgan nasadkasidan o'tib, havo 1000-1200 ° C gacha isitiladi va isitiladigan holatda pechga kiradi. Yoqilg'i yoqilganda, harorat 1800-1900 ° C gacha bo'lgan mash'ala hosil bo'ladi.pechning chap tomonida joylashgan boshchadan o'tganidan so'ng, yonishning issiq mahsulotlari regeneratorning chap nasadkasiga tushadi va borovlar tizimi orqali trubaga o'tadi. Shu bilan birga, chap regeneratorning nasadkasi qiziydiva o'ng tomondagi regeneratorning nasadkasiasta-sekin sovitiladi. Havoni pechga kiradigan regeneratordagi harorati juda kamayib va shu sabab isitib bo'lmaydigan havoni kerakli darajada qizdirib berolmasa, va yonish mahsuloti pechdan chiqiydigan roporodagi regenerator qizib ketganda, klapanlar holati o‘zgartiriladi va shu tariqa pechdagi oqim teskari yo'naltiriladi. Klapanlar holati o‘zgartirilganda sovuq havo yaxshi isitilgan chap regenerator orqali yo'naltiriladi, yonish mahsulotlari esa pechning o'ng tomoniga o'tadi, asta-sekin sovugan o'ng regeneratorni isitadi.Eritish vaqtida bu davrlar (tsikillar) takrorlanadi.
Mahsulotlarning yonish entalpiyasi H yonuvchi mahsulotlar massaning m issiqlik miqdori c va haroratining t ko‘paytmasiga teng, ya‘ni, H=cmt, bunda t=H/cm. Entalpiya yoqilg‘ining kimyoviy yonish issiqligi Hky va havoning qizish issig‘ligi Hhq ning yig‘indisiga teng, ya‘ni H= Hky+ Hhq. Shunday qilib, pechga kiradigan havo qizdirilishi etarli darajada yuqori mashala etarli darajada yuqori haroratini (1800 ° S) ta'minlanadi. Havoning isish harorati qanchalik yuqori bo'lsa, mashala haroratining ko'tarilishi va pechning ishlashi shunchalik yaxshi bo'ladi.
Fakel harorati ko'tarilishi, shuningdek, havoni (qisman yoki to'liq) kislorod bilan almashtirish bilan ham ta'minlanishi mumkin.t = N/s-t formulada mahraj kamayadi (p1pasayadi) va shu tarzda harorat oshadi. Kislorod bilan ta'minlangan havoning har bir hajmi 3.762 miqdoriga balast azot tushadi. Havoni kislorod bilan boyitish yonish mahsulotlarining(yoqilg'idan chiqadigan issiqlik bilan) miqdorini pasayishiga va shunga mos ravishda haroratning oshishiga olib keladi.
marten pechining qurilmasi (a) va umumiy ko'rinishi (b) sxemasi:
1 - muri; 2 - borov; 3 - regenerator; 4 - Shlakchi; 5 - vertikal kanal; 6 - boshcha; 7 - ishchi yuzasi; 8 - reversiv va boshqaruv klapanlari; 9 - isrof chiqindilarni isitish qozonlari; 10 - gazni tozalash
a) Tuzulish xusisusiyatiga ko‘ra marten pechlari statsionar va tebranma bo‘lishadi. Ko'pchilik Marten pechlari statsionar, chunki tebranma pechlarning tuzulishi sal murakkab va ularni ekspluatatsiya qilish hamda tuzatish qimmatga tushadi. Biroq, ayrim holatlarda tebranma pechlarni o'rnatish o'zini o'zi oqlaydi, masalan, texnologik ravishda katta miqdorda slakni chiqarib olish yoki eritmani xammasini emas, balkin faqat uning bir qismini;
b) tubini tayyorlash uchun ishlatiladigan materiallarning tabiati bo'yicha, marten pechlari asosiy va kislotabardosh bo‘ladi,
d) yonilg'ining turiga va uning kalorifik xususiyatiga qarab, marten pechlari ikkita juft regeneratorga ega bo'lishi mumkin - havo va gazni isitish uchun (pechni kamroq kaloriya qiymatli gaz bilan isitilganda) yoki bir juft regenerator (pech yuqori kaloriyali isitish yoki kerak emas yoki amalga oshirish qiyin bo‘ladigan yoqilg‘ilar bilan isitliganda);
e) marten pechlarining sig‘imidan kelib chiqqaan holda marten pechlari kichik hajmli pechlar (<125 tonna), o'rta hajmli (125-300 tonna) va kattayukli pechlarga bo'linadi. Kattayukli pechlarda metall odatda ikkita kovshga (alohida hollarda, uchta kovshda) bir paytda chiqariladi.
"Pech sig‘imi" atamasi odatda pechga yuklanadigan metallic-shixtalar massasi sifatida tushuniladi.Eritish paytida pechga kiritilgan qo'shimcha materiallarning massasi hisobga olinmaydi.«Pech sig‘imi» atamasidan tashqari «pech hajmi» atamasi tavsiya etiladi, «pech yuklanmasi» tushunchasi ham mavjud.
Marten pechning tuzilishi yuqori va pastki qismlarga bo'linadi. Bo'linish juda shartli.Odatda marten tsexlarining ishchi maydoni tsexning polidan 5-7 m balandlikda joylashgan.Pechning yuqori qismi maydonning ustida joylashgan. U o‘zida ishchi fazoni va pechning boshchalarini mujassamlashtirgan. Pastki qismi ishchi maydonning ostida joylashgan. Bu shlaklchilar, regeneratorlar va og‘dargich qurilmalar bilan jixozlangan borovlarni qamrab oladi. Ishchi maydonda odatda regenerator orqali pechga havo jo‘natish uchun ventilyator va boshqa qo‘shimcha qurilmalar o‘rnatiladi.
16.2.1. Marten pechlarining ishchi maydoni shixta yuklanishidan boshlab, tayyor metall olishgacha po'latni eritish jarayoni uchun mo‘ljallangan. Pechning bu gumbas, tub, old va orqa devorlar bilan cheklangan muayyan profilli kamerani tashkil qiladi, toreslarida esa pech boshcalari joylashgan (16.2-rasm).
Yuklash oynalarining sathidan pastda joylashgan va tub bilan rasmlangan, uzunasi buyiga va kundalang burchaklar bilan chegaralangan ish maydonining bir qismi pech vannasi deb ataladi. Pechning boshqa qisimlariga qaraganda ishchi yuzasi
eng og‘ir sharoitlarda ishlatiladi – bu yerda po‘lat eritiladi. Pechning ishchi yuzasi elementlarining chidamliligi butun pechning chidamliligini belgilaydi, va shu sabab uning orqaliq va kapital sozlash vaqtini belgilab beradi. Bunga ko'ra, ish maydoni uchun olov bardosh materallarga quyidagi, qattiq talablar qo‘yiladi, ya'ni: a) yuqori olovbardoshlik; b) shlak, matell va pech gazlarining tasiriga qarshi kimyoviy chidamlilik; c) yuqori haroratlarda etarli mexanik mustaxkamlik; d) haroratning o'zgarishiga yaxshi termik mustaxkamlik.

Marten pechi ishchi maydonining ko‘ndalang (a) va bo‘ylanma (b) kesimlari
1, 5 - orqa va old bo‘ylanma qialiklar; 2, 4 - old va orqa devorlar; 3 – pechning ustki qismi; 6- pechning tubi; 7 – ko‘ndalang qiyalik.