Техник ижодкорлик ва дизайн фанининг назарий (лекция) машғулотлари мазмуни

 
Tayanch iboralar: 
To`garak 
Tiplari 
- tayyorlov texnik to`garagi; 
- fan (ilmiy-texnik) to`garagi;
- sport-texnik to`garagi; 
- ishlab-chiqarish texnik to`garagi; 
- badiiy-amaliy to`garaklar. 
Malaka 
- takrorlash yo`li bilan shakllantiriladigan, yuqori 
o`zlashtirilish darajasi hamda anglangan nazoratsiz 
amalga oshirilishi bilan tavsiflanuvchi harakatlar 
hisoblanib, 
perseptiv, 
intellektual 
va 
harakat 
malakalari farqlanadi. 
Ixtirochilik 
 
- ilmiy g`oyalarning texnik yechimlarga ijodiy 
tadbiqi, 
ilmiy 
texnika 
taraqqiyoti 
sur‘atlarini 
belgilovchi asosiy ko`rsatgich, yangi texnika va 
texnologiyalar yaratilishining mezoni hamda uning 
yuqori ilmiy-texnik darajasini ta‘minlovchi omil 
hisoblanadi. 
 

---

~ 104 ~ 
II-BOB. LABORATORIYA MASHG`ULOTLARI 
 
1-LABORATORIYA ISHI 
QOG`OZ VA KARTON BILAN ISHLASH 
 
Ishning maqsadi:
Qog`oz va karton bilan ishlashni o`rganish. 
Kеrakli jihozlar: 
qog`oz, karton, qaychi, qalam, chizg`ich, 
applikatsiya uchun materiallar, tabiiy ashyolar va hokazo. 
 
Qog`oz va karton bilan ishlash haqida nazariy ma'lumotlar 
1. Qog`oz va karton xususiyatlari. Ularning turlari va navlari 
Odamlar asrlar davomida o`z xotiralarini suyakka, toshga, 
hayvonlar terisiga bitik qilib keldi. Fikrlarning ilk shakli muayyan 
shartli belgilar bilan ifodalangandir. Dastlabki kitoblar - qoyalar 
bo`lib, ibtidoiy odamlar unga ovchilik qurol-yarog`lari, o`rmon va 
sahroda yashovchi hayvonlarning rasmlarini o`yib ishlaganlar. 
Osuriya podshohi Ashurbanipal eramizdan oldingi 7 asrda o`z 
poytaxtida sopol kitoblarning katta kutubxonasini tashkil etgan bo`lib, 
bu kitob namunalari bizgacha yetib kelgan. 
Qadim Hindistonda yozuvlar palma barglariga bitilgan. Palma 
yaproqlarini quritib, ulardan eskiz plastinkalar qirqib olinib keyin tush 
bilan yozilgan, bu plastinkalar so`ng bir-biriga mustahkamlanib, jildi 
yaxshi silliqlangan taxtachalardan qilingan, ustiga bezak berilib kitob 
holiga keltirilgan. 
Novgorod ruslari qayin po`stlog`ida yozishgan. 
Eramizdan V asr muqaddam Uzoq Sharq mamlakatlarida shoyiga 
yozish rasm bo`lgan. Bu ham qimmatbaho material bo`lib, madaniyat 
rivojlanib borgan sayin yozish uchun arzon materialga talab orta 
borgan. Olimlar qog`ozni birinchi marta ipak namati tayyorlanayotgan 
vaqtda paydo bo`lgan deb taxmin qiladilar. 
Anchagina pishiq, arzon xom ashyodan tayyorlanadigan qog`oz 
barcha mamlakatlarda keng qo`llana boshladi. 
Biroq qog`ozni tayyorlashning bu jarayoni juda unumsiz edi, 
qog`ozga talab esa borgan sari ortardi. Keyinchalik xom ashyoni 
maydalashda o`g`ir o`rniga tegirmon toshidan foydalanila boshlandi.
 
Gazeta qog`ozi
 
eng arzon va ko`p tarqalgan qog`oz turidir. 
Sifatiga ko`ra uncha pishiq emas, namlikni va yelimni yaxshi 
singdiradi
. 

---

~ 105 ~ 
Yozuv qog`ozi
– sathi silliq, yelim singdirilgan, namlikni kamroq 
singdiradi. Narsalarni konstruksiyalash, muqovalash, kartondan 
yasalgan narsalarni yelimlashda juda qulay.