Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

2.3.2. O‘rtacha va nisbiy ko‘rsatkichlar, ularni ahamiyati va  muammolar. 
Kutubxona-axborot  faoliyatida  uchta  asosiy  statistik  ko„rsatkichdan 
foydalaniladi. 
1. Mutloq ko„rsatkich. 
2. Nisbiy ko„rsatkich. 
3. O„rtacha ko„rsatkich. 
 
Mutloq  ko„rsatkich  muxit  va  jarayonlarning  o„lchamini  (miqyosi,  hajmi) 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
 
 
 
 
36 
ifodalaydi,  bular  statistik  kuzatishlar  va  dastlabki  axborot-ma‟lumot  natijalaridan 
olinadi.  Ular  kutubxona  amaliyotida  keng  foydalaniladi,  kutubxona  faoliyatini 
taxlil qilish va kerakli ishlarni rejalashtirishda qo„llaniladi. Ular asosida kutubxona 
rejalari  tuziladi,  aniq  nashrlarga  so„rovlar  hajmini  baholaydi  va  x.k.  Amalda 
statistik  axborot  mutloq  o„lchovni  shakllantirishdan  boshlanadi,  ular  bilan 
kutubxona xayotining barcha tomonlari o„rganiladi.  
Mutloq  o„lchov  –  har  doim  son  bo„lib,  o„zining  o„lchov    birligiga  ega. 
Masalan,  kutubxonada  nusxa,  nom,  qatnash,  kitob  berilish  va  xokozolarda 
o„lchanadi.  Miqdoriy  ko„rsatkichlar  statistik  materiallar  yig„indisi natijasida xosil 
bo„ladi.  Ularga  kitobxonlar  va  katnashlar soni,  kutubxona  fondi  va kitob berilish 
soni, ommaviy tadbirlar va boshqalar kiradi.