Tayyorladi: Yusupova M

Patologik fiziologiya — tajriba (eksperiment) soha, shuning uchun ham inson organizmdagi kasalliklarga yaqin bo‘lgan kasalliklar modelini hayvonlar organizmida yaratish uning asosiy metodi hisoblanadi. Eksperiment klinikada doimiy ravishda aniqlab bo‘lmaydigan kasallik oldi holatlari va kasallikning boshlang‘ich davrlari mohiyatini aniqlash imkoniyatini beradi. Eksperiment modellari yordamida kasallikning rivojlanish mexanizmini turli davolash vositalariga baho berishni, kasallik kechishini boshqarish yo‘llarini (eksperiment terapiyasi) va diagnostika, profilaktika muammolarini tekshiriladi. Ilar qanday dori yoki dorisiz vositalar klinikada qo‘llanilishdan awal hayvonlarda sinovdan o‘tkaziladi. Shuning bilan birga kasallikni hayvonlardagi tajriba (eksperiment) modeli inson Organizmidagi murakkab patologik jarayonlarning soddalashtirilgan kocrinishini hosil qiladi.
Patologiya yagona ilmiy metod — dialektik materia-lizmga asoslangan holda yuqorida ko‘rsatilib o‘tilgan savollarni hal etadi.
Bir butunlikni ajratish va uning qarama — qarshi qismlarini bilish dialektika negizini tashkil etib kasalliklarning sabablari, rivojlanish mexanizmlari va oqibatlarini ochish imkoniyatini beradi.
Bizning zamonamizda patologiyaning metodologik nuqtai nazaridan muhim ahamiyatga ega, chunki chet el biologiyasi va tibbiyotida kasalliklar mohiyati haqida turli idealistik va metafizik tushunchalar keng tarqalgan bo‘lib, ular vrachlarni obfektiv sabablarni qidirish va ilmiy asoslangan profilaktika va davolash metodlaridan chetlashtirmoqda.
Patologiya o‘zining tomirlari bilan xalq tibbiyotining chuqur tarixiga ildiz otib ketgan. Kasalliklarning sabablari va mohiyatini bilish insoniyatni hamma vaqt qiziqtirib kelgan va o‘z taraqqiyoti darajasida bu muamolarni hal etgan. Jumladan qadimiy vrach (Gippokrat, Demokrit, Ibn Sino) xalq tibbiyotining boy tajribalari va kuzatishlariga asoslangan holda patologiya nazariyasini yaratish uchun jasoratli urinish qilganlar. Ammo ana shu davrdan boshlab toki XVIII asr oxirlarigacha tibbiyot ilmi patologik jarayonlarga aktiv, maqsadga muvofiq aralashishlarga emas, balki faqat kuzatishlarga asoslangan. Patologiyaning kelib chiqishi va alohida fan sifatida ajralishi XIX asrning birin-chi yarmiga, ya'ni, kimyo, biologiya, fiziologiya, jarrohlik, terapiya fanlarining rivojlanishi davriga tegishlidir.