Tayyorladi: Yusupova M

Patologiya ikki bo‘limdan — umumiy va xususiy patologiyadan iborat. Umumiy patologiya — kasalliklar asosida yotuvchi tipik (xos) patologik jarayonlar distrofiya, nekroz, atrofiya, qon va limfa aylanishi buzilishi yallig‘lanish, allergiya, lixoradka (isitma), gipoksiya,shuningdek kompensatormoslashuv reaksiyalari, shok, (og‘ir yoki jismoniy zarba holati), stress va o‘smalarni o‘rganadi.
Xususiy patologiya — konkret (aniq) kasalliklarni o‘rga-nadi. Xususiy patologiyaning uslubiy yo‘li asosida nozologik, ya'ni alohida kasalliklarning kechishi va oqibat-larini bilish yotadi. Aynan patologiya kasalliklar mohiyatini bilish, undagi organlar funksional va sturktura o‘zgarishlarini aniqlash, profilaktika va davolash negizlari yo‘llarini qidirish imkoniyatiga ega. Shuning uchun ham patologiya tibbiyotning nazariyasi hisoblanadi.
Patologiya, o‘z oldida turgan vazifalarni hal etishda, ikki uslubdan patafiziologiya va patamorfologiya uslublaridan foydalanadi. Birinchi uslub organizmdagi ayrim patologik jarayonlar va kasalliklar rivojlanishining turli bosqichlaridagi funksional o‘zgarishlarni o‘rganadi. Ikkinchi uslub turli, zamonaviy morfologik tekshirishlar yordamida, kasallik davridagi, undan tuzalish va aksincha organizm halokatidagi organ va to‘qimalarning struktura o‘zgarishlarini tekshirish imokniyatini beradi. Shuning bilan birga norma va patologiyada struktura va funksiya o‘rtasidagi birlik va bir-biriga bog‘liqlik bu ikki uslub o‘rtasidagi chegarani yo‘qotib, ular asosan bir-birini to‘ldirish uchun xizmat qiladi. Masalan patofiziologiya hozirgi vaqtda patologik jarayonlar tahlili uchun morfologik metodlardan keng foydalanadi. Patologik anatomiya o‘z navbatida struktura (tuzilish) shikastlanish-larida funksional o‘zgarishlarga baho berish metodlariga cgadir. Patologik anatomiya — klinik soha, shuning uchun ham patologanatomlar shifoxonalarning patologanatomik bo‘limlarida xizmat qiladilar.
Patologik anatomiya bir necha metodlardan foydalanadi:
1. Murda yorish (autopsiya). Vafot etgan bemorlar murdasidagi organ va to‘qimalarning kasallik natijasidagi o‘zgarishlarini aniqlash, shuningdek o‘lim sabablarini aniqlash uchun o‘tkaziladi. Murda yorish xulosalariga qarab patologanatomik diagnoz qo‘yiladi.
2. Bemor tirikligida organ va to‘qima qismlarini tekshirish (biopsiya). Hozirgi zamon klinik tibbiyotning yuqori darajadagi texnika bilan ta’minlanishi inson organizmidagi har qanday to‘qimadan ma'lum parcha (bioptat) olish imkoniyatini beradi. Mikroskop yordamida va boshqa metodlardan foydalanib, bioptat o‘zgarishlarini tahlil qilgan patologanatom kasallikning tiriklikdagi klinik diagnozini qo‘yadi. Bu faoliyat uni klinik patologanatom deb atalishiga sabab bo‘ladi. Biopsiya tahlili xulosasi kasallikning dastlabki rivojlanish davrida, hali klinik belgilari yaqqol ko‘zga tashlanmagan davrida aniqlash imkoniyatini beradi. Bu davolash ishlarini erta boshlash imkoniyatini yaratib, kasallikning yaxshi oqibat bilan tugallanish garovi bo‘lib xizmat kiladi. Bir necha holatlarda esa faqat patologanatom to‘g‘ri diagnoz qo‘yib beradi. (Masalan o‘smalarni aniq xarakterini belgilashda).
3. Organ va to‘qimalarning morfologik o‘zgarishlarini kasallik jarayonining dastlabki davridan boshlab tugallani-shigacha bo‘lgan ko‘rinishini, shuningdek bemorlarni davolashda qo‘llaniluvchi turli metodlar foydasiga baho berishda patologik anatomiyada hayvonlarda olib boriluvchi tajribalardan keng foydalaniladi.