Tayanch tushunchalar Chig‘atoy gurungi

1926-yilning 26-fevral– 6 mart kunlari Bokuda turkologlarning birinchi Butunittifoq

qurultoyi bo‘lib ota’di, unda arab va rus grafikalari asosida ish ko‘rayotgan turkiy xalqlarning

yozuvlarini lotinlashtirilgan alifbolarga ko‘chirish masalasi ko‘riladi. qurultoyda turkiy

xalqlarning yozuvlarini lotinlashtirilgan alifbolarga ko‘chirish taklifi ma`qullanadi, bu taklifning

har bir Respublikada maxsus ko‘rib chiqilishi tavsiya etiladi. Ana shu tavsiyadan so‘ng

O‘zbekistonda lotin grafikasiga ko‘chish harakati ancha tezlashadi. Chunonchi, «Maorif va

o‘qitg‘uvchi» jurnalida chiqqan bir maqolada bu haqda shunday deyiladi, «Nima uchun arabdan

lotinga o‘tish kerak. Shu so‘roqqa qisqa qilib shunday javob beramiz,

1. Arab alifbosi turk tilidagi tovushlarning shaklini tamomila bera olmaydir.

2. Arab alifbosi texnika tomonidan lotindan quyida turadir. Arabda nuqtalar, alomatlar,

bosh, o‘rta va so‘nggi harflar bordir. Lotin esa bulardan uzoqdir.

3. Arab alifbosi o‘qitish, o‘rganish ishida lotindan ortda turg‘oni, texnika tomonining

buzuqligi ustiga stenografiya, telegrafiya ishida ham to‘sqinlik qiladir.»1

2 Абдуллаев Йўлдош. Кўрсатилган мақола.

Қурбонова М.М. Кўрсатилган диссертация, 58-б.

1 Бу хакда каранг: Ибрагимов С.И. Узбекский алфавит и вопросы его совершенствования //

Кўрсатилган тўплам, 160-б ва 172-173-б.

2 Ибрагимов С.И. Юкоридаги т´плам, 160-б

4 Қаранг: "Маориф ва у´китувчи" журнали, 1925, 9-10-сон, 121-б. Яна каранг: Фахри Камол. Ўзбек

орфографияси. Филология фанлари номзоди илмий даражасини олиш учун такдим этилган диссертация. –

Тошкент, 1946, 3-4-б.

1 Инъомов Р.Лотин алифбоси учун кураш//"Маориф ва ўқитувчи" журнали, 1926, 3-сон. 5-б