Таянч сўзлар: хўжалик ҳисоби, ўлчов турлари, хўжалик ҳисоби турлари, ҳисоб вазифалари, олдига қўйилган талаблар

29.Бухгалтерия ҳисобининг регистрлари ва уларнинг аҳамияти.
Таянч сўзлар: ҳисоб регистрлари, тузилиш шакли бўйича регистр турлари, ташқи кўриниши бўйича тафсифланиши.


Hisob registrlari deb boshlang'ich va yig'ma hujjatlarda aks  
eftirilgan xo 'jaUk muomalalarini joriy tartibda yozib boorish uchun  
moslashtirilgan, ya'ni korxona aktivlari, passivlari va xo '}alik  
;arayonlari to 'g'risidagi ma'lumorlaming iqtisodiy guruhlanishiga  
mos tuzilgan maxsus shakldagijadvallarga ayriladi. 
Hisob registriari ma'\umotlari asosida korxonaning ichida va  
yuqori tashkilotlarining korxona faoliyatini nazorat va rahbarlik qilish uchun hisobotlar tuziladi.
Xo'jaIik muomalalari aks ettirilgan dastlabki hujjatlar tekshinlib,  
taksirovka· qilirub va ayrimlari o'z xususiyatlariga ku'ra yig'ma  
hujjatlarda to'planib, keyinchalik hisob registrlariga yoziladi.
Buxgalteriya hisobi registrlari tashqi ko'rinishlariga ko'ra  
buxgalteriya daftarlari, kartochkalari, alohida varaqalarga va  
mashinogrammalarga bolinadi.
Bllxgalteriya daftarlari - bir-biriga biriktirilgan va muqovalangan  
qog'oz varaqlaridir. Kartochkalar xo'jalik muomalalarini rO'yxatga olish uchun  
mo'ljalIangan bir xiI shakldagi qog'oz va kartondan tayyorlangan,  
max sus rekvizitlari matbaa uSllJida bosilgan jadvallardir. Alohida varaqlar kartochkalarga o'xshash bo'lib, ulardan formatining kattaligi va yozuv qog'ozida bosilishi bilan farq qiladi. Ular bir qancha afzalliklarga ega bo'iganligi sababli hisob registrlari sifatida keng qo'llaniladi. Buxgalteriya hisobi registrlari tuzilish shakliga ko 'ra: bir  
tomonlama, ikki tomonlama, ko'p grafalari, chiziqli va shaxmatli  
registrlarga bo'linadi.  
Bir tomonlama registrlar - bu moddiy qiymatliklarni, hisobkitoblarni va boshqa muomalalami hisobga olishga doir har xiI kartochkalardir. Ularda debet va kredit yozuvlarning alohida grafalari  
birlashtirilgan. Ikki tomonlama hisob registrlari deb xo'jalik muomalalarini aks ettiradigan grafalar varaqning turli tomonlarida (debet qismi varaqning chap tom onida, kredit qismi esa varaqning o'ng tomonida) joylashgan registrlarga aytiladi. Kôp grafikli registrlarda bir tomonida (odatda debet tomonida) bir  
necha kolonkalar bo'ladi (xarajatJarni moddalar bo'yicha hisobga olish  
daftarlari yoki kartochkalari).  
Shaxmatli registrlar - bu kataklarga bo'lingan registrlardir.  
Bunday registrlarda yozuvlar kolonkalar va satriarning kesishgan joyida amalga oshirilib, bir vaqtning o'zida schotning debeti va krediti bo'yicha aks ettiriladi jurnal-orderlar, bosh daftar va boshqalar).  
Chiziqli hisob registrlarida bir xii axborotlar bitta sate bilan  
yoziladi.