Таянч концпект

«Ko‘ngilli» eksport cheklashlari
Mutaxassislarning fikricha, eksport kvotalarining muhim turlaridan biri ko‘ngilli eksport cheklashlari (KECh) hisoblanadi. KECh holatida eksportyor-davlat «ko‘ngilli» ravishda boshqa mamlakatga olib chiqadigan mahsuloti hajmini chegaralaydi va hamkor taziyqi ostida minimal import narxlarini o‘rnatadi.
Yashirin proteksionizm ko‘rinishlari
Alohida mamlakat import yoki eksportni bir tomonlama chegaralashida foydalanadigan yashirin proteksionizm usullarining yuzdan oshiq turi mavjud. Bu usullarni to‘rtta katta guruhga ajratish mumkin:
· Texnik to‘siqlar;
· Ichki soliqlar va yig‘imlar;
· Davlat xaridlari doirasidagi siyosat;
· Mahalliy komponentlarning tovar tarkibida bo‘lishligiga talablar.


Savdo siyosatining moliyaviy usullari: Subsidiyalar
Litsenziyalashga qo‘shimcha ravishda, davlat milliy tovar ishlab chiqaruvchilarni bevosita va bilvosita subsidiyalar tizimi, ya’ni mamlakat byudjetidan ayrim korxonalarga va mahalliy hokimiyat organlariga dotatsiyalar berish orqali rag‘batlantirishi mumkin. Bundan maqsad arzon import tovarlari raqobatidan himoya qilish, eng asosiysi - milliy sanoat va qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini xorijga eksport qilishni rag‘batlantirishdan iborat. Bu vaziyatda bevosita subsidiyalar pul ko‘rinishidagi mablag‘ni, bilvosita subsidiyalar esa imtiyozli shartlarda kreditlash, soliqqa tortish, xavf-xatarni sug‘urtalash bo‘yicha davlat tomonidan kafolatlash, davlat xazinasi hisobidan eksport qilinadigan tovarlarni tashqi bozorlarda reklama qilish kabilarni nazarda tutadi. Eksport subsidiyalari miqdori rivojlangan mamlakatlarning qayta ishlash sanoati eksporti qiymatining 1 foizidan oshmaydi, biroq ayrim tovar guruhlari uchun, ayniqsa, rivojlanayotgan va o‘tish davri iqtisodiyotli mamlakatlarda bu me’yor juda katta miqdorga yetishi mumkin.
Savdo siyosatining moliyaviy usullari: Eksport kreditlari
Eksport kreditlari tashqi savdo siyosatining moliyaviy usuli bo‘lib, u milliy firmalar eksporti rivojlanishini davlat tomondan moliyaviy rag‘batlantirishni nazarda tutadi.
Eksport kreditlari quyidagi ko‘rinishda bo‘lishi mumkin:
• Milliy eksportyorlarga subsidiyalashgan kreditlar — davlat banklari tomonidan bozor stavkasidan past stavkada kreditlar berilishi;
•Xorijiy importyorlarga davlat kreditlarini berilishi, ya’ni kredit bergan mamlakat tovarini sotib olish sharti bilan;
• Milliy eksportyorlarni eksport risklaridan sug‘urtalash.