Tasviriy san’at va qo‘l mehnatiga 0 ‘qitish maxsus

Aralash yosh guruhlarda 
mashg‘ulotni tashkil etish o‘ziga hos 
xususiyatga egadir. Bu guruhni 2-3 yuqori guruhga bo‘lib, har biri 
uchun o'zining dastur mazmuni aniqlanadi.(bolalaming hammasi, 
birgalikda, bir vaqtda, bir faoliyat bilan shug‘ullansa ham).
Bolalarni mashg‘ulotIarda o‘qitish
0 ‘qitish-maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalami elementar 
bilimlar sistemasi bilan tanishtirishda, “Uch ming yillikning bolasi 
dasturi” da nazarda tutilgan ko‘nikma va malakalami shakllantirish- 
da yetakchi rolni o‘ynaydi. 0 ‘qitish jarayonida bolalarga yangi 
bilimlami muntazam berib borish, ular jamg‘argan tasavvurlami 
aniqlash va sistemalashtirish, bolalaming bilish jarayonlari hamda 
tafakkur aktivliklarini rivojlantirish amalga oshiriladi.
0 ‘qitish-ikki tomonlama jarayon: mashg‘ulotlar kuzatilar ekan, 
tarbiyachining ta’lim berish faoliyatini, uning bolalarga ta’sir etish 
imkoniyatlarini hamda bolalaming javob berish reaksiyalarini, 
o‘quv harakatlari sifatini ham baholash muhimdir.
Ta’lim jarayoni bolalaming jismoniy, ma’naviy, mehnat va 
estetik rivojlanishlariga har tomonlama ta’sir ko‘rsatadi. Shuning 
uchun ta’lim jarayonini kuzatishning muhim vazifasi uning bola-
61

---

larga tarbiyaviy, uraumta’Iim ta’sirini (kuzatuvchanlik, zehnlilik, 
aqliy, nutqiy va harakat aktivligi, mustaqillik, ijodiy tashabbusni 
rivojlanishini) aniqlashdir.
Pedagog har bir mashg‘ulotda ta’lim va tarbiyaning o‘zaro 
bog‘langan vazifalarini amalga oshirishni esda saqlashi muhimdir. 
Masalan, bolalarga rasm solish usuliarini tushuntirar ekan, u 
bolalarga predmetni izchil tahlil qilishni, ko‘rganlarini tasvirlashni, 
harakat usullari haqida gapirishni, bo‘yoqdan tartibli foydalanishni, 
o‘rtog‘iga halaqit bermaslikni oxirida hamma narsani o ‘zi joy- 
joyiga olib qo‘yishni o‘rgatadi. Shuning uchun tasviriy faoliyat 
mashg‘ulotlarida bolalaming tashqi dunyo haqidagi tasawurlari 
qandayligini, ular o‘z fikrlarini erkin bayon qila olishlarini, ulaming 
lug‘at boyliklari qandayligini aniqlash mumkin. Bolalardagi 
ma’naviy tasaw ur darajasini bajarilgan ishlami baholashi va shu 
kabilardagi fikrlari hamda luqmalaridan bilib olish mumkin. Demak, 
ko‘rilgan har bir mashg‘ulotlarda dastuming barcha bo‘limlari 
bo‘yicha bolalar bilan olib borilgan ishning darajasi xuddi ko‘z- 
gudagidek aks etadi. Tarbiyachi o‘tkazadigan mashg‘ulotlaming 
muvaffaqiyati uch shartga: dastumi yaxshi bilishga, ta’lim metodi- 
kasini egallaganlikka, o‘z gumhidagi bolalaming yosh va individual 
xususiyatlari hamda imkoniyatlarini bilishga bog‘liq bo‘ladi.
Tarbiyachini nazorat qilish va unga yordam ko‘rsatish uchun 
Maktabgacha ta’lim muassasasi mudirasi barcha yosh guruhlarining 
dasturini hamda ta’lim metodikasini bilishi, maktabgacha tarbiya 
yoshidagi bolalaming psixo-fiziologik xususiyatlarini tushunishi, 
yangi ilmiy tadqiqotlar va ilg‘or pedagogik tajribadan xabardor 
bo‘lishi kerak.
SavoUar:
1. Maktabgacha yoshdagi rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan 
bolalaming rivojlanishida tasviriy faoliyatning o‘mi qanday?
2. Bolalaming tasviriy faoliyatlarining rivojlantirish vazifalari 
nimalardan iborat?
3. Maxsus maktabgacha ta’lim muassasalarida tasviriy faoliyat 
mashg‘ ulotlarining tashkil etilishi.