Tashmatov Shuhrul 11 itini не t Icli

Uilyam Stenli Jevons (1835-1882) London universitetida mate­matika va ximiya fanlaridan tahsil olish bilan birga siyosiy iqtisodni ham qiziqib o'rgangan. 1863 yilda Manchester shahridagi kollejga siyo­siy iqtisod o'qituvchisi bo'lib ishga kirdi. Oradan ko‘p vaqt o'tmas- dan uning iqtisodiy mavzuda «Siyosiy iqtisod nazariyasi» (1871), «Fan tamoyfflarb (1874) va boshqa asosiy asarlari e’lon qilindi.

XIX asrning oxirigacha U.Jevons va uning asarlari o'zining kuchli matematik ifodasi tufayli o'quvchilar tomonidan to'liq e’tibor bilan qabul qilinmadi. Lekin uning g'oyalaridagi subyektivizm asosiy ilmiy asarlarida aniq o'z o'rnmi topgan edi. Masalan, U.Jevons iste’mol, talab, foydalilik haqida o'z holicha tushunchalar berish bilan birga, tovarlar narxi uning me’yoriy foydaliligi bilan fiinksional bog'liqdir deb ko'rsatadi. Shuningdek, olim klassiklaming raqobat haqidagi fikrlarini qo‘Hab, sotuvchi va oluvchi o‘zaro muloqotda bo'lib, kerakli ma’lumotni bir-biridan olishi mumkin deb ko‘rsatadi. Natijada u quyidagicha xulosa keltirib chiqaradi: bozordagi sotuvchilar (subyektlar) insoniar ehtiyoji uchun zarur bo'lgan tovarlarm muhayyo qilib, ulaming iste’mollarini to'laroq qondiradilar. Shu fikri Nlan U Jevons birinchilardan bo‘lib me’yoriy tahlilni maydonga tashlaydi va mar- jinalizm asoschilaridan biriga aylandi.