Ташқи иқтисодий алоқалар статистикаси

17.2-схема

Ташқи дунё бирламчи даромадлар ва жорий трансфертлар счёти (млрд АҚШ $)

Фойдаланиш турлари		Ресурслар
Тўланадиган: ғлланма меҳнат ҳақи Ишлаб чиқариш ва импорт учун соф солиқлар Мулкдан даромад (тўлангани) Жорий даромад, мулк ва бошқа солиқлар Бошқа жорий трансфертлар Салдо: жорий тўлов баланси		Ташқи савдо баланси Олинадиган: ғлланма ходимлар иш ҳақи Ишлаб чиқариш ва импорт учун соф солиқлар Мулкдан даромад Жорий даромад, мулк ва бошқа солиқлар Бошқа жорий трансфертлар	-31
	10
			20
	-
			5
	191		207
	1		-
			85
	85
	-1
Баланс	286	Баланс	286

Бу счётнинг икки томонида тегишли тартибда хорижий давлатлар оладиган ва тўлайдиган ёлланма ходимларга иш ҳақи, ишлаб чиқариш ва импорт учун соф солиқлар, мулк учун даромадлар, жорий даромад, мулк ва бошқа бойликлар учун жорий солиқлар, ижтимоий суғурта бадаллари, ижтимоий нафақалар ва бошқа трансфертлар ҳисобга олинади. Бу счётни баланслаштирувчи салдо моддаси жорий тўлов балансидир. У тизим тузилишида инстуционал секторлар бўйича жамғармага тенг рол ўйнайди.

Бирламчи даромадлар ва жорий трансфертлар ташқи счётнинг ҳар иккала қисмдаги «Меҳнат ҳақи» қўйидаги унсурларни ўз ичига олади:

• 
  мазкур давлат ва ташқи давлатлар елчихоналарида банд бўлган ходимларнинг асосий иш ҳақи ва натура ҳамда пул шаклида берилган қўшимча ҳақлар;
  
• 
  чет давлатларга гастролга борган санъаткорларнинг иш ҳақи;
  
• 
  1 йилгача шартнома асосида чет давлатларда ишлаётган шахслар иш ҳақи ва бошқа.
  

Бундан ташқари унинг таркибига иш кучини ёлловчиларнинг аҳолини социал ҳимоя қилиш фондига ажратган бадаллари, шунингдек, суғурта ва пенсия фондига шартли равишда ҳисобланган бадаллар ҳам киради.

Мулкдан олган ва ташқи дунёга берилган (ташқи дунёдан олинган) даромадларга қуйидагилар киради:

• 
  мазкур давлат ҳукуматининг бошқа давлатга берган кредити евазига оладиган фоизи;
  
• 
  акционер капиталига иштирок етганлиги учун ташқи иқтиосдий банкнинг чет ел банкларига, ташқи иқтисодий бирлашмаларнинг чет ел фирмаларига тўланган
  

дивидендлар, експорт (импорт) евазига тўланган фоизлар ва бошқа даромадлар;

• 
  ер рентаси;
  
• 
  қазилма бойликларни ишланмаси учун тўловлар;
  
• 
  муаллифлик ҳуқуқидан фойдалангалиги учун тўловлар;
  
• 
  патент ва бошқа номоддий активлардан фойдаланганлиги учун тўловлар;
  
• 
  инвестиция қилинмаган чет ел компаниялари даромадлари.
  

Мулкдан олинган даромад таркибига юқорида қайд қилинганлардан ташқари яна тўғридан-тўғри чет ел инвестицияси ҳисобига ташкил етилган корхона ва бўлимлар фойдаси, суғурта полислари егаларига бериладиган даромадлар, шунингдек, уй хўжалигининг норезидентлар социал фонди иштироки салмоғидаги соф ўзгаришлар ҳам киради.
Жорий даромад солиқлари таркибига қуйидагилар ҳисобга олинади:

• 
  елчихона ходимларининг маҳаллий солиқ органларига тўлайдиган солиқлари;
  
• 
  халқаро амалий операциялар, масалан, чет ел валютасини сотиш ва сотиб олиш, саёҳат ва бошқалар учун тўловлар.
  

Социал суғурта учун тўловлар ва нафақа қуйидагиларни ўз ичига олади:

• 
  давлат бошқарув органлари томонидан социал ҳимоя ва социал таъминот дастури учун ажратган бадаллари;
  
• 
  хусусий корпорацияларнинг нафақа ва пенсия шаклидаги бадаллари.
  

Ҳар хил жорий трансфертлар мазкур мамлакатнинг бошқа ташқи дунё мамлакатлари билан бўлган турли иқтисодий муносабатларини ифодалайди.
«Жорий баланс» мазкур мамлакатнинг бошқа ташқи дунё мамлакатлари билан қилган ташқи иқтисодий алоқаларини умумаштириб характерлайди. Унга асосланиб туриб мамлакатнинг ташқи иқтисодий алоқаларига баҳо берилади.
Жорий баланс (ЖБ) қўйидагича аниқланади: