Tashboltayeva sabrina tabiiy fanlar fakulteti 17-20 kimyo guruhi talabasi

TASHBOLTAYEVA SABRINA

TABIIY FANLAR FAKULTETI 17-20 KIMYO GURUHI TALABASI

Polimerlar kimyosining rivojlanish tarixi

Poli- ko`p, meros- o`lcham

• Polimerlar deb makromolekulasi zanjirsimon tuzilishga ega bo`lib, ko`p marta qaytaruvchi atomlar guruhi (bo`g`in)lardan tashkil topgan yuqorimolekulali birikmalarga aytiladi.

Polimerlar makromolekulasining eng muhim xususiyati uning zanjirsimon tuzilganligi, ya'ni molekulani chiziqli uzunligining ko`ndalang o`lchamidan ko`p marta (bir necha tartibga) kattaligidir. Masalan, ko`p ishlatiladigan Har xil polietilen tasmalaridagi makromolekulalarning uzunligi diametridan 1000-10000 marta katta.

Makromolekula zanjirining tuzilishi

Polimerlar sintezining umumiy uslublari

polikondensatlanish va polimerlanish.

Polikondensatlanish — bu quyi molekular moddalardan yuqori molekular birikmalar hosil bo‘lish jarayoni bo‘lib, unda qo‘shimcha modda (suv, ammiak, vodorod xlorid va b.) ajralib chiqadi.

Polimerlanish — quyi molekulali modda (monomer)larning kovalent bogʻ orqali birikib, yuqori molekulali birikma (makromolekula)lar hosil qilish jarayoni. Makromolekulaning elementar tarkibi (uning chek-ka guruhini nazarga olmaganda) monomerning tarkibidan farq qilmaydi.

Polikondensatlanish

• Polikondensatlanish bosqichli jarayon, shu sababli molekulyar massa astasekin o`sib boradi. Monomer va oxirgi polimer o`rtasida hosil bo`lgan oraliq moddalarni istalgan qismida ajratib olish mumkin:

• monomer + monomer dimer monomer + dimer trimer dimer + dimer tetramer trimer + dimer pentamer trimer + trimer geksamer tetramer + dimer geksamer tetramer + trimer geptamer www.ziyouz.com kutubxonasi 12 tetramer + tetramer oktamer va hokazo umumiy ko`rinishda n- mer + m- mer (n+m)- mer

Polimerlar xossasiga koʻra

•  kauchuklar — keng temperatura oraligʻida qayishqoklik xossasini yoʻqotmaydigan

Polimerlar xossasiga koʻra

•  plastmassalar — yuqori temperaturada yumshaydigan va keng temperatura oraligʻida juda puxta, qattiq, nisbatan qayishqoq

Polimerlar xossasiga koʻra

• sintetik tolalar — yuqori temperaturada (180—200°) yumshaydigan va shu temperaturada puxta ip boʻlib choʻziladigan Polimer; lok va boʻyoqlar — yeyilishga chidamli, metall, yogʻoch va shishaga yopishadigan, atmosfera va mexanik taʼsirlarga chidamli 

Polimerlarning xossalari…

• Polimerlarning xossasi turlicha bulganligidan ular qora va rangli metallar, yogʻoch, tosh, suyak, shisha va boshqa urnida ishlatiladi. Baʼzi bir sintetik Polimerlar ion almashuvchi smolalar, qon plazmasi oʻrin-bosari sifatida, tuproqni strukturalashda va boshqalarda qoʻllanadi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT