Tasdiqlayman” O’quv ishlari bo’yicha

6-SEMESTRDA
	Islom ma’rifatchiligi va ratsionalistik tafakkur rivoji Reja: Islom mintaqa madaniyatida mantiqiy tafakkurning o’rni. Islom ma’rifatchiligi bosqichi. Imom G’azzoliy va Umar Xayyom Borliq haqiqatini anglab etishning turli yo’nalishlari haqida. Yusuf Xos Hojib va Islom ma’rifatchiligi bosqichida turkiy xalqlar ma’naviyati. Qomusiy allomalar faoliyati. Borliq haqiqatini anglab yetishning turli yo’nalishlari. Tasavvufiy qarashlarning shakllanishi.	4
	Milliy ma’naviyatimiz rivojida “Majoz tariqi” bosqichi Reja: Ilohiy kitoblar orqali insoniyatga ayon etilgan tavhid haqiqati tasavvuf ta’limoti tufayli inson ruhining mulkiga aylanishi. “Majoz tariqi” va Tavhid mohiyatining yangicha talqini. Markaziy Osiyoning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, diniy-ma’naviy hayotini o’rganishda islom tarixini ilmiy asosda tadqiq qilishning muhim o’rin tutishi. Markaziy Osiyoda yetishib chiqqan va butun islom olamida katta obro’ qozongan ilk tasavvuf nazariyotchilari. Badiiy adabiyotning mintaqa madaniyatida tutgan o’rni. Badiiy tafakkur tariqatlari - dunyoni idrok etish va uni ijodiy akslantirishning o’ziga xos yo’llari sifatida. Alisher Navoiy “Majoz ishqi” haqida. “Dil ba yoru dast ba kor”ning ma’nosi.	2
	Alisher Navoiy ma’naviy olami va yangi davr o’zbek millati ma’naviy qiyofasining shakllanishi Reja: Alisher Navoiyning milliy ma’naviyatimiz takomilidagi o’rni. Turkiy she’riyat va Alisher Navoiy ijodi. Navoiyning ijodiy takomil jarayoni. “Badoyi ul-bidoya”da “vahdat mayi” va “singon safol” timsollari. “Xamsa” ma’naviyati. “Xamsa” dostonlarining zohiriy ma’nolari va botiniy mohiyatlari. “Lison ut-tayr”da irfoniy va ijtimoiy g’oyalar uyg’unligi. “Turk elini yakqalam ettim”. Bashariyatning yaxlit mohiyatini anglash. Mehr - ijtimoiy hodisa sifatida. “Mahbub ul-qulub” ijtimoiy toifalar ma’naviyati haqida. “Majoz tariqi”da Baqo va fano nisbati. Tavhid mohiyatining yangicha talqini. Yangi davrning buyuk haqiqati - dunyoni surat va ma’ni yaxlitligida tadqiq va tahlil etish va bahamjihatlikda boshqarishga intilish.	2
	Islom mintaqa madaniyatining Yevropaga ta’siri. Yangi davr ma’naviyatiga o’tish. Islom mintaqa madaniyati davri ma’naviy yutuqlarining ommalashuvi bosqichi Reja: Islom mintaqa madaniyatining Yevropaga ta’siri va yutuqlarining ommalashuvi bosqichi. Yevropa Uyg’onishi va Sharq madaniyatiga e’tiborning kuchayishi. “Averroizm”. Islom va Reformatsiya. Yevropa ma’rifatchiligida ilm va imon ziddiyati. Yangi davrda milliy ma’naviyatimiz takomili muammolari. “Xavos” va “avom”. Siyosiy va ma’naviy taraqqiyot uyg’unligi masalasi. Shoir Turdining Yagona Vatan g’oyasi. “El rabotu to’ra qo’noq”. “Yurt egasi” va uning mas’uliyati. Mashrabning ma’naviy merosi.	4
	Milliy ma’naviyatimizning Yangi davr Yevropa madaniyati bilan bevosita to’qnashuvi Reja: Sharq xalqlari ijtimoiy-siyosiy hayotidagi tanazzul, uning sabablari va oqibatlari. Yangi davr Yevropa madaniyati elementlari kirib kelishi. Chor Rossiyasi hukmdorligi va bolshevizm qatag’onlari sharoitida milliy ma’naviyatimiz ahvoli. Furqat va Donish ma’rifatchiligi. Muqimiyning ijtimoiy qarashlari. Mustamlakachilik va qaramlik sharoitida o’zbek xalqiying madaniyati va ma’naviyatiga tahdid. Xalqni milliy-ma’naviy, ma’rifiy zaminlaridan mahrum qilish mustamlakachilik siyosatining maqsadi ekanligi. Abdurauf Fitratning “Turkistonda ruslar” risolasi. Mustabid tuzum sharoitida o’zbek xalqining ona tiliga, e’tiqodi, milliy merosi, g’ururi, qadriyatlaridan mahrum etilishi va toptalishi. Milliy ziyolilarini jismonan va ruhan mavh etish, ayovsiz qatag’onlar - millatni manqurtlashtirishning mudhish usuli sifatida. Mustaqillik va ma’naviy qadriyatlarimizni tikiash uchun xalqimiz olib borgan kurashlar.	4
	Milliy Uyg’onish va Jadidchilik ma’naviyati Reja: Milliy uyg’onish va Yangi davr ma’rifatchiligi. Jadidchilikning vujudga kelishi. Jadidchiiik harakatining asosiy mohiyati. Turkistonda jadidlar harakatining shakllanishi uch bosqichi. Jadidchilarning ilm-fan va ta’lim-tarbiyaga e’tibori. Jadidchilarning ma’rifatparvarlik harakatlari va uning xalq ma’naviyatini ko’tarishda tutgan o’rni. Turkiston jadidchiiik harakatining yirik namoyondalari. Ma’rifatparvarlik g’oyalar Behbudiy, Munawar qori, Abdulla Avloniy, Fitrat, Cho’lpon, Abdulla Qodiriylar faoliyati va ijodida millat ozodligi uchun kurash bilan bog’lanib ketganligi. Behbudiy - muftiy va dramaturg. Jadidchilarning amaliy harakatlari va tarixiy taqdiri. Mustaqillik va jadidchilik harakatiga munosabatni o’zgarishi	4
	Mustaqillik davri ma’naviyati Reja: Mustaqillik va ma’naviyat. Ma’naviyat va millat tarbiyasi. Davlatimiz siyosatida ma’naviyat masalalariga alohida g’amxo’rlik. Mustaqillik mas’uliyati. Mustaqillik sharoitida ma’naviyat masalalarining dolzarblashuvi hamda madaniy meros, diniy an’ana va qadriyatlarimizning tiklanishi. Allomalar madaniy-ma’naviy merosi - ma’naviyatimiz tarixining yorqin sahifasi. Mustaqillik davrida xalqimiz milliy ma’naviy qadriyatlarining tiklanishi va rivojlanishi, o’zlikni anglashning o’sishi, xalqning ma’naviy sarchashmalarga, uning ildizlariga qaytishi. Milliy-ma’naviy yangilanish, yuksalish, taraqqiyot omili.	4
	Shaxs ma’naviyati taraqqiyotining mezonlari Reja: Ma’naviy barkamol, komil inson tushunchalarining sharqona ta’rifi. Inson, shaxs, fuqaro tushunchalari va ularning ma’naviy jihatlari. Shaxs ma’naviyati taraqqiyoti tushunchasining mazmuni. Shaxs ma’naviy takomilida kitobxonlikning o’rni. Davlatimiz rahbarining kitobxonlik bilan bog’liq amaliy tashabbuslari. Ma’naviy tahdid va ma’naviy barkamol insonni tarbiyalash zarurati. Ma’naviy barkamol inson tushunchasi, uning mohiyati komil inson va uning sharqona fazilatlari.	2
	Shaxs ma’naviyati mezonlari: Vatanparvarlik, insonparvarlik, millatparvarlik Reja: Shaxs ma’naviyati mezonlari. “Vatan” timsol-tushunchasining mazmun va mohiyati. “Tarixiy Vatan” va “fuqarolik” tushunchalari. “Vatanni sevmoq iymondandir”. Vatan - sajdagoh kabi muqaddasdir. Vatanparvarlik - yetuk ma’naviyatlilik mezoni. Vatan tuyg’usi va fuqarolik mas’uliyati. Mamlakat va millat. “0’zbekiston xalqi” tushunchasi. Fuqarolik millat oldidagi mas’uliyat ekanligi. Insonparvarlik, millatparvarlik -shaxs ma’naviy qiyofasi mezoni. O’z Vatani va millatiga sadoqatli bo’lish-yuksak ma’naviylik mezoni	4
	Milliy o’zlikni anglash, millatlararo totuvlikni ta’minlash, huquqiy savodxonlik, davlat tizimiga hurmat va fuqarolik burchiga sadoqat-shaxs ma’naviy barkamolligi mezonlari Reja: Milliy o’zlikni anglash va uning mohiyati. Yoshlarda milliy o’zlikni anglash fazilatini shakllantirish bilan bog’liq vazifalar. Millatlararo totuvlik tushunchasi. Millatlararo totuvlikni ta’minlash - ma’naviylik mezoni ekanligi. Mamlakatimizda millatlararo totuvlikni ta’minlash maqsadida amalga oshirilgan amaliy chora tadbirlar. Huquqiy savodxonlik, davlat tizimiga hurmat va fuqarolik burchiga sadoqat- shaxs ma’naviy barkamolligi mezonlari ekanligi. Demokratiyaning ma’naviy- ma’rifiy jihatlari.	4
	Shaxs ma’naviy fazilatlari. Shaxs ma’naviyatini rivojlantirish omillari va vositalari Reja: Kamtarlik, yumshoqlik, sahovat, odob-andisha, sharm-hayo, or-nomus, oriyat, go’zal hulq-odob, ahloq. Iymon-shaxs ma’naviy fazilatining asosiy belgisi. Inson iymonliligining mezonlari. Shaxs ma’naviyatining asosiy jihatlari: Imon, ilm mas’uliyat, mehr. Shaxs ma’naviyatini shakllantirishda ota-ona va oila ma’suliyati. Adabiyot va san’at - shaxs ma’naviyatini shakllantirish va rivojlantirishning muhim vositasi. Shaxs ma’naviyatini shakllantirishda mahalla, ta’lim tizimi va jamoat tashkilotlarining o’rni	4
	Tabiat va inson Reja: Milliy ma’naviyatimiz an’analarida tabiat va inson uyg’ynligi. Insonning moddiy borliqqa ma’naviy munosabati. Xalqimiz etnomadaniyatida tabiatni asrash bilan bog’liq an’analar, udumlar va marosimlarning mavjudligi. Milliy ma’naviyat va ekologik qadriyatlar uyg’unligi. Insonning tabiat oldidagi mas’uliyati. Ekologik muammolarning hal etilishida ma’naviyat omili. Tabiatga mulkiy munosabat. Uning ma’naviy jihatlari.	4
	Jami: 42 soat	42
	JAMI:	106

Seminar mashg’ulotlarini tashkil etish bo’yicha kafedra professor-o’qituvchilari tomonidan ko’rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Unda darslik va uslubiy qo’llanmalar asosida bilimlarni mustahkamlashga erishish, tarqatma materiallardan foydalanish, ilmiy maqolalar va tezislarini chop etish orqali talabalar bilimini oshirish, mavzular bo’yicha ko’rgazmali o’quv vositalarni tayyorlash tavsiya etiladi. Seminar mashg’ulotlaridan ba’zilarini auditoriyadan tashqarida muzey, ko’rgazma zallari, galereya va uy-muzeylarda o’tkazish yaxshi natija beradi.