«Tasdiqlayman» O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

FAOLLASHTIRISH VA YARATUVCHILIK MOTIVLARINI
SHAKLLANTIRISHDA TA’LIMNI TEXNOLOGIYALASHTIRSHNING

AHAMIYATI

KIRISH

1 BOB. GLOBALLASHUV SHAROITIDA TA’LIMNI TEXNOLOGIYALASHTIRISHNING AHAMIYATI VA UNING PEDAGOG

FAOLIYATIDA TUTGAN O‘RNI
1.1. Ilmiy-texnik taraqqiyot va ta’lim jarayonini texnologiyalashtirish vazifalari
1.2. Zamonaviy sharoitda o‘qituvchi shaxsiga qo‘yiladigan talablar
1.3. Pedagog faoliyatida o‘z-o‘zini faollashtirish va yaratuvchilik motivlarini shakllantirishning zaruriyati

2. 
   BOB. PEDAGOG FAOLIYATIDA O‘Z-O‘ZINI FAOLLASHTIRISH VA YARATUVCHILIK MOTIVLARINI SHAKLLANTIRISHNING MAVJUD IMKONIYATLARI VA PEDAGOGIK SHART-SHAROITLARI
   

1. 
   Pedagog faoliyatini faollashtirishda innovatsion jarayon va undagi ustuvor jihatlarning ahamiyati
   
2. 
   Zamonaviy sharoitda pedagogning masofaviy ta’lim va o‘qitishning texnik vositalaridan foydalanish imkoniyatlari
   
3. 
   Oliy ta’lim muassasalarida dars jarayonini modernizatsiya qilishning mazmuni va mohiyati
   
4. 
   O‘quv faoliyati – pedagog faoliyatida o‘z-o‘zini faollashtirish va yaratuvchilik motivlarini shakllantirishning asosi sifatida
   

2. 
   BOB. TA’LIMNI TEXNOLOGIYALASHTIRISH ASOSIDA PEDAGOG FAOLIYATINI TAKOMILLASHTIRISHNING SAMARADORLIGI VA TAJRIBALAR
   

1. 
   Pedagog faoliyatida o‘qitishning innovatsion texnologiyalaridan foydalanishning mavjud xolati
   
2. 
   O‘qitishning sifati va samaradorligini ta’minlashda ayrim pedagogikpsixologik tajribalar
   

UMUMIY XULOSALAR VA TAVSIYALAR
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YHATI
ILOVALAR

KIRISh

Mavzuning dolzarbligi. O‘zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligini qo‘lga kiritishi bilan «ta’lim tizimining kadrlar salohiyatini tubdan yaxshilash, tarbiyachi, o‘qituvchi, muallim va ilmiy xodimning kasbiy nufuzini oshirish»ga yo‘naltirilgan O‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni va Kadrlar tayyorlash milliy dasturi asosida kadrlar tayyorlash tuzilmasi va mazmunini qayta tashkil qilish zarurati yuzaga keldi. YUrtboshimiz ta’biri bilan aytganda “Uzbekistonning eng katta boyligi nima desa, hech ikkilanmasdan aytishga haklimiz - eng katta boyligimiz bizning yoshlarimiz, bolalarimiz. Bugungi avlod biz bundan 18 yil oldin kabul qilgan Kadrlar tayyorlash milliy dasturining mevasi bo‘lib, o‘sha paytlar biz maqsad qilgan «portlash effekti» ro‘y bermoqda”. ¹
Pedagogik kadrlarning yuksak professionalizmi ko‘p jihatdan oliy ta’lim muassasalarida shakllantirilgan salohiyat, uning ta’limiy ehtiyojlarini qondirish va kasbiy tayyorgarlik darajasiga bog‘liq. Shu nuqtai nazardan «butun ta’lim tizimimizni tubdan qayta ko‘rib chiqish, professional bilimlarni egallash uchun imkoniyatlarni kengaytirish, yangi sharoitlarda, yangi zamonaviy texnologiyalarda ishlashga qodir mutaxassislarni tayyorlashga yo‘nalganlikni kuchaytirish» zarurati yuzaga keldi.
Shunga ko‘ra, oliy ta’lim tizimini aniq, ilmiy asoslangan, alohida texnologik loyihalardan tuziladigan, algoritmik, ma’lum natijani kafolatlaydigan, qo‘yilgan maqsadlarga diagnostik yo‘naltirilgan ta’limiy jarayonlar bilan takomillashtirishni texnologiyalashtirish masalasi dolzarb ahamiyat kasb etadi. Shu munosabat bilan «kasb ta’lim tizimi uchun oliy malakali ilmiy-pedagog kadrlarni hamda ilg‘or pedagogik texnologiyalar sohasida ilmiy kadrlarni ustuvor ravishda tayyorlash» muammosi o‘z yechimini kutmoqda.
Yangi tipdagi ta’lim jarayonini yuqori pedagogik savodli, texnologik tarzda tashkil qilish imkonini beradigan ilg‘or pedagogik texnologiyalarni egallagan o‘qituvchilarni tayyorlashga bo‘lgan talab O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1997 yil 10 iyundagi PF-1869 «Ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimini tubdan isloh qilish, barkamol avlodni tarbiyalash to‘g‘risida»gi Farmoni, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998 yil 5 yanvardagi «Uzluksiz ta’lim tizimi uchun davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqish va joriy qilish to‘g‘risida»gi 5-sonli Qarorida o‘z tasdig‘ini topdi.
Ta’limni modernizatsiyalash sharoitida nazariyadan amaliyotga o‘tish bo‘lajak pedagoglardan alohida tipdagi faoliyatga tayyorgarlikni talab etadi. Bunday faoliyat loyihalashtirish bo‘lib, uning asosiy konseptual tarkibiy qismi loyiha sanaladi.
Muammoning o‘rganilganlik darajasi. O‘zbek olimlaridan
U.Sh.Begimqulov, O.Musurmonova, M.S.Mustafaeva, B.R.Adizov,
R.Sh.Axlidinov, Yu.N.Abdullaev, J.Talipova, M.X.Mahmudov, O.A.Qo‘ysinov,
L.V.Golish, R.Ishmuhammedov, M.Mirsolieva, M.Xashimova, O‘.Tolipov, M.Usmonboeva kabilar o‘zlarining ilmiy izlanishlarida boshlang‘ich ta’limni ijodiy tashkil etish, umumiy o‘rta ta’limni takomillashtirish, ta’limni insonparvarlashtirish, demokratlashtirish, xorijiy oliy ta’limning tajribasi va taraqqiyot tamoyillari, oliy ta’lim professor-o‘qituvchilar malakasini oshirish va qayta tayyorlash tizimini takomillashtirish, noan’anaviy ta’limning didaktik asoslari, ta’limni loyihalash, talabalar mustaqil ta’limini tashkil etishda kompyuter texnologiyalaridan foydalanish masalalariga, shuningdek mazkur jarayonlarda ta’limni modernizatsiya qilishning ayrim jihatlariga to‘xtalib o‘tganlar.
Shu bilan bir qatorda B.Yu.Xodiev, D.X.Pulatov, B.Sh.Shadmanov,
S.R.Safaeva, G.K.Abduraxmanova, B.X.Parpiev, S.S.Nasretdinov, R.A.Sadikova, U.S.Muxitdinova, M.M.Yuldasheva kabilar o‘z tadqiqotlarida ta’limni
modernizatsiya qilish, uni moliyaviy resurslar bilan ta’minlashni takomillashtirish, xorij investitsiyalarni kirib kelishi, ta’limda raqobat muhitini qaror toptirish, bozor iqtisodiyoti sharoitida kadrlar bozori masalalarini tadqiq etganlar.
Rossiya olimlaridan N.V.Gorshunova, A.P.Manchenko, N.B.SlavinaShkretova, V.L.Fedyaev, M.S.Yelchaninov, A.N.Gatvinskiy, O.V.Kovalskaya,
G.F.Tkach, V.M.Filippov, V.N.Chistoxvalov va boshqalar umumiy o‘rta ta’limni boshqarishda modernizatsiya jarayoni va unda yangi pedagogik g‘oyalarning tatbiq etilishi, zamonaviy Rossiyada ijtimoiy modernizatsiya va uning ma’naviyaksiologik aspektlari, ta’limning takomillashuvi, ta’limda matematik modellashni modernizatsiya qilish, ta’lim jarayonining sinergetik aspektlari, ta’limni boshqarish xizmati, xududiy ta’lim tizimini modernizatsiya qilishning iqtisodiy mexanizmi va rivojlantirish omillari, dunyo ta’limining rivojlanish tendensiyalari va islohotlarni ilmiy-tadqiqot ishlarida yoritib o‘tganlar.
Mazkur dissertatsiyada ishida esa yuqorida o‘rganilgan masalalardan farqli o‘laroq asosiy e’tibor oliy ta’limda pedagog faoliyatini takomillashtirish, dars berish sifatini oshirishga qaratilgan.
Nazariy tahlil amalga oshirilgan tadqiqot ishlarida pedagog faoliyatida o‘zo‘zini faollashtirish va yaratuvchilik motivlarini shakllantirishda ta’limni texnologiyalashtirish masalasini ilmiy-pedagogik nuqtai nazardan o‘rganilmaganligini ko‘rsatdi.