Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor “tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

9.2. Akustik nazorat apparatlari klassifikatsiyasi

Akustik nazorat qilish vositalari elektron blok, akustik blok yoki o‘zgartirgich va qayd qiluvchi qurilmalardan tashqil topgan nazorat-o‘lchov apparatlaridan iboratdir.

Hozirgi vaqtda akustik nazorat qilish usullaridan sanoatda materiallarni texnologik va fizik-mexanik xarakteristikalarini nazorat qilishda, defektoskopiyada, qalinliklarini o‘lchashda, struktoskopiyada keng foydalanilmoqda.

Kasalliklarni tasnif qilish va davolashni akustik apparatlarisiz tasavvur qilish mumkin emas .

Har bir akustik asbobining funksional sxemasi va konstruksiyasi-belgilanishi, o‘zgartirgich turi, ish rejimi va boshqa faktorlari bilan aniqlanadi.

Akustik nazorat apparatlari quyidagi alomatlari bilan klassifikatsiyalanadi:

• 
  ish rejimi bo‘yicha: impulg‘sli, doimiy bo‘ladi;
  
• 
  belgilanishi bo‘yicha: mahsus defektoskoplar, qalinlik o‘lchagichlar, strukturoskoplar, kompleksli o‘lchagichlardan iboratdir;
  
• 
  o‘lchanayotgan parametrlar turiga qarab: fazometrlar, mikrosekundomerlar, chastota o‘lchagichlar, yutilishni o‘lchagichlar, akustik-emissiya o‘lchagichlarga bo‘linadi;
  
• 
  to‘lqinlarni kiritish va qabul qilish turiga qarab: kontaktsiz, kontaktli , immersion bo‘lishi mumkin;
  
• 
  chastota diapazoni bo‘yicha: tovushli (20 Gs...20 kGs), past ultratovush chastotali (20...200 kGs), o‘rta ul’tratovush chastotali (0.2...10 MGs), yuqori ultratovush chastotali (107...109 Gs), o‘ta yuqori ultratovush chastotali(103 Gs dan yuqori) bo‘ladi;
  
• 
  indikator qurilmasining turiga qarab, raqamli ossilografli, mexanik, televizion indikatorli, yorug‘lik yoki tovush signalizatorli bo‘lishi mumkin ;
  
• 
  o‘zgartirgich turiga qarab: pezoelektrik, elektromagnit-akustik, elektromexanik, mexanik bo‘lishi mumkin;
  
• 
  avtomatizatsiyalashish va mexanizatsiyalashish darjasiga qarab: qo‘l bilan, mexanizatsiyalashgan, avtomatlashtirilgan, EHM qo‘llanilgan, hisoblash texnikasi va televizion qurilmasi birlashtirilgan bo‘lishi mumkin.