Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

 
umumiy manfaatning maksimallashuvi - 
kooperatsiya, hamkorlik; 

 
shaxsiy manfaatning maksimallashuvi - 
individuallik; 

 
vaqtinchalik yutuqlarga nisbatan munosabatning oshirilishi - 
raqobat; 

 
o‘zgalar yutug‘i yoki manfaatining yuqori qo‘yilishi - 
altruizm; 

 
o‘zgalar yutug‘ining minimallashtirilishi - 
agressiya;

 
yutuqlardagi tafovutlarning kamaytirilishi - 
tenglik.
Ko‘rib turganimizdek, har bir motivning mohiyati o‘ziga xos mazmunga ega. 
Ular har bir sharoitda o‘ziga tarzda namoyon bo‘lsa-da, ularning amaliyotda 
mavjudligi aniq va har birimizning ijtimoiy xulqimiz qanday namoyon bo‘lishini 
56
Битянова М.Р. Социальная психология: Учебное пособие. 2 - е изд., – СПб.: Питер, 2008. С. 152 

---

84 
ko‘rsatadi. Har bir motivning ishlab chiqarish sharoitlarida xodimlar xulqida qanday 
aks etishini o‘rganish fan uchun ham, amaliyot uchun ham katta ahamiyatga ega. 
Har qanday motivlarning orqasida shaxsning ehtiyojlari yotadi. Ya’ni, 
maqsadli hayotda shaxsda avval u yoki bu ehtiyojlar paydo bo’ladi va aynan 
ularning tabiati va zaruratiga bog’liq tarzda xulq motivlari namoyon bo’ladi.
34-rasm 
 
Shunday qilib, motivlar tizimi bevosita shaxsning mehnatga, odamlarga va 
o’z-o’ziga munosabatlaridan kelib chiqadi va undagi xarakter xususiyatlarini ham 
belgilaydi. Ularning har birimizda real shart-sharoitlarda namoyon bo’lishini biror 
mas’uliyatli ish oldidan o’zimizni tutishimiz va muvaffaqiyatlarga erishishimiz 
bilan baholasak bo’ladi. 
 
 
 
Bo‘lajak mutaxassisni kasbiy mehnat faoliyatiga tayyorlash, uning mehnat 
bozorida raqobat qila olish qobiliyatini shakllantirish maqsadida ijtimoiy etuk 
shaxsni voyaga etkazish va tarbiyalash muhim ahamiyat kasb etadi. Bu vazifa 
insonning talab va ehtiyoji, qobiliyati, ruhiy-jismoniy imkoniyatlari hamda etnik 
omillar ta’sirini hisobga olgan xolda, o‘quv jarayoni hamda o‘quv ishlab chiqarish 
jarayoni faoliyati doirasida dasturlashtiriladi va amalga oshiriladi.
Bunda mutaxassisning tanlagan kasbiga va unga aloqador mehnat jamoasiga 
ko‘nikishi, moslashishi muhim rol o‘ynaydi. Psixologiya tilida bunday ko‘nikish va 
moslashish -